cili torbasu, batari turunda bir nica fikir. onnu kup waqut stena-diwar buylap oyno aylanip ciga. stena salqunga in yaqun urun. minga stena qiriyindan uzgan batarinin yartu yagunun cilisi son salqun stenaga kirip kitadir kibik toyola, amma min bilam, batari cilitqan hawa ostka taba kutarila, tusamga. agar cinlap ta batarini stena buyunga quyu cilini aram iytuw iykan on batarini oynun urtasuna quyurga kirak amma onda on qomacawlay, songa kura izan astunga quyurga kirak. izan astundagu batarinu spiral iytip quysan aybatrak bula, kisak boroloslar bulmasa suw cinilrak aga. kic bilan taraza astundagu batari tarazani parda bilan qaplaganda parda astunda qala. mon caqta bataridan cili hawa agumlaru bulmaga taba ciga almay, taraza icinga kirip kita, sonda salqun piyala bilan suwuna, bir oloso gina minip parda ostondagi aradan tusam yaguna cigip kita tagon tarazani botonlay agac isik bilan yabop quyula torgan itip yasarga kiraktir. sonlay uq parda batarinu qaplap torganda on onnun infraquzul cili nurlarunu qaplaydur; on infraqizil nur sonday nur ki, gadiy nur sikilli, amma onnu kisi kuzu kurmay ham on nur kilip toskan urununu cilita, sonlay iytip batari kuzga kurunup torsa onnun infraqizil cili nuru da bizga kila diygan suz. monday hal kurganim bar: batari su aguw yunalisinda pictan cigip kitkac birsi birsinin astunda yagni birsi asta uq izan ostondan uk, ikincisi 70 santimetr tirasi biyiktarak bara-bara da oyga kira torgan isik turusunga citkac on isikni biyiktagi torba utup kita almay bit indi, isikni astundagusu gina uta, mon hal suw agumu ocon unay tugul, conki ostagi torbadagu ciliraq suwga astagu salqunraq urunga tosasi bula. sonlay bulgac tulusunca izan astundagu batarinin tagun bir doroslogo aciqlana. gaz picinga yagula torgan gaznu bik salqunlarda bik kup yagurga turu kiluwu bar, songa kura gaznu ulcagic yagni scotcik quyulgan ocraqta mon kup yaqqan gaz ocon son hatli kup aqca tulaysi bulup ciga. sonlarnu yagni gaznu ham aqcanu saqlar ocon gazni kimrak yagup bulsa yahsu bulur iydi. songa ostap aytirga kirak nigraq salqin bulgan sayun yagurga kirakli gaz temperatura yagni cililiq graduslaru kimigan qadar gina tugul, kubraktur. mon waqutlarda zur oylarni cilitir ocon bigrak ta kup yaguluq kirak. mondan ciga ki, bir yul bar: qisnin sonday in salqun cagunda zur oyno yaguluq yagu yagundan kickina oyga aylandiruw yulu ki, monlay: zur oyno tulusun ca yaqmasqa, bir olosono gina, amma tigi yagulmay torgan olosonda salqun bulacaq; monlay iytar ocon zur oy icinda tagun bir qat stenalu kickinarak bulmasi bulurga tiyis ham qalgan olosta batariga su kilmay torgan iytip torba yabula ala torgan bulurga tiyis bulup ciga ham on salqun qaldurulasu yaqnun batariyindagu suwnu ya tugarga turu kilacak, ya cili yaqtagu bir {micka-bak}ka suwurtup alup saqlarga, ya salqun qaldurulasu yaqqa cili biruwnu botonlay tuqtatmay ca on yaqnun temperaturasunu-cililigini batariydagu suw qatmas daraca yagni tselsiy skalasu buyun ca 0 yaki 1 gradusta totorga. oynon cilidan kistirila torgan olosono cilidan ayirgan waqutta temperaturasunu akrin gina tosororga kirak ham mon cilini ozuwnu bir qisqa bir gina yasarga conki on oy kisak suwunup cilinganda yarula yagni stenasu yarula ham agar bir nica tapqur kisak suwunup cilitilsa tamam istan cigadur. monnon sonlay iykani bilgili bulsa da dalil ham anlatma iytip aytim ali, kisak suwuq cinayaqqa yagni tas cinayaqqa qaynar suw salsan on yarula, catnay, hic yugunda kisi kuzunga kurunmas kici yaruqlar hasil buladur ham suwuqta timir yul relslari ozonayup bogola ham yaz kono asfalt yul yaruqlarindagu suwnun kup martaba qatup cibiwunga kura asfalt yarula.