http://tugan-tel.at.tt/forum İ tuğan tel Tatar tele turında säxifä YBS Ezläw Soñğılar Äğzälär Törkemnär Terkälü Şäxesnämä Şäxsi xatlanı tikşer subTrail Kerü -------------------------------------------------------------------------------- Tel wä tormış Bitkä 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse Bäxäslär -> Tatar poçmağı Uzğan cep :: Kiläse cep Yazğan Xäbär al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 05 Yün 2003 22:37 Başlıq: Tel wä tormış -------------------------------------------------------------------------------- Watan-cömhüriätebezdä tatar telneñ mesken sıman tormışına borçılmíça qararğa hiç bulmí, minemçä. Niçek ul alay bulıp çıqqanın qabat qazımíça da beläbez. Äydägez äle uylap qaríq niçläp ul şulay haman da bulıp tora. Çağıştıríq äle Awrup belän, alman ilen alıp. Könbatış alman cirlärdä töreklär bar dip äytsäk – äz bulır, çönki alar monda küptän inde üz xalqı. Şulay bulsa da, törek telneñ bernindi satusı yuq. Şuluq waqıtında berär nindi eşkä keräse kilsä, törek telen belüe şansığız küpkä kütärer, tağın ber-ike telen belsägez – başqalar sezgä konkurent tügel, eş urını sezneke. Şirkätlärgä aqça kereme möhim – tellär belgän eşçe aqça küberäk kiterä. Bälki tatarlar üzläre cawaplı, tuğan telneñ şundí naçar xälenä? Nişläp tatarlar, qayda Qazanda kermäslär, haman da urısça söyläşälär? Tatar tele cömhüriättä räsmi tügel meni? Farazlap alíq äle: keräseñ sin kibetkä qíbat äyber saylap alu öçen, tatarça sorí başlísıñ, satuçı tatarça añlamí, «urısça ponipay, ya govorit' tatarça» diäseñ, kibettä tatar telen belgän satuçını ezlilär, tapsalar – şäp, kiräk äyber turında söyläşep, tağın kilerem dip kitäseñ, ä tapmasalar – «qayda druğoy mağazin?» sorap kitäse genä qala. Menä berär bişläp-unnap keşe kibettän şulay kitep barsa, başlı kibep xucası tatar telen añlamí torğan satuçılarnı kütenä tibep-ozatıp, eşkä tatarça söyläşkänen alırğa tieş bulır, eşsezlek bu waqıtta dus. Äkiät bulıp kürensä dä bu, tatarlar, urıslarğa uñaylı bulsın dip tırışmíça, här cirdä tatarça söyläşergä tieşlär, yäisä… berniçek tä tel belergä teläklären başqaça uyatırğa mömkin tügel… p.s. WinAmp tatarça – tärcemäläp betmägän ul – bälki monda teläwçe tabılır. Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 06 Yün 2003 14:14 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Min qayber kibetlärdä, satuçı tatarça belgänen kürep tatarça endäşäm, läkin awıldağılar tatarçamnı %80 genä añlílar axrısı... Ä menä qíbat kibetlär - ul fiker. Alar kilerdän qazanalar, öyränsennär. Bügen QDUda Alman YUY (yuğarı uqu yortları) préséntasísı ütte. Yartısı urısça, %30 almança häm inglizçä, häm, ni uñış, tatarça söyläşkän bülmäne taptım! b.u. Almanyada nindi dä bulsa texnologik yuylarnı täqdim itä alasıñmı? Min 1-2 kilogram makulatur aldım, anı yıl eçendä uqıp betermämder... _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 26 Yün 2003 17:27 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Azat yaza, kiçä Azatlıq radíosında ber tatar ädäm tel turında söyläşte di. İmeş Tatarstan tatarlarına urıs telen qullanudan baş tartırğa kiräk, berqayçan urısça endäşmäskä dä, cawap birmäskä dä. İmeş ul berär ay şulay yäşäp tordı. Tekä. Çuqınsınnar başqalar. Minemçä, bik döres yünäleş bu. Başqaça tatar tele – çın däwlät telenä äylänmäs, qanunda ğına qalır şulay. İñ zur doşman – tatarça söyläşmägän tatar balası. Süz uñayınnan, Azatlıq säxifäsendä bik äz mäğlümät birelä, anda här tapşıru üz urın tapmí axrısı… Häy, Azatlıqçılar! Süz uñayınnan, Qazannıñ üzendä Azatlıq radíosı totılamı? Uqığan bar, «Yaña Ğasır» dulqınnarı Azatlıqnı tapşıra başladı imeş. Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 26 Yün 2003 22:32 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Azatlıq radiosı iske "öç programlı" alğıçlarda işetelä (min şundínı ğömeremdä ber-ike genä kürdem), läkin radio rossii ähänen bülep kenä. Min azatlıqta buldım, ber aftorı belän TatNétta bergä dä utırdım. Äydä alarnıñ keçkenä genä bannérın quyíq? Yaña ğasırda siräk kenä tatarça programnar bula, bälki alar Azatlıqtan alınğan? Ä menä Tatar radiosı şatlandıra. Sişämbe sayın kiçke 10da "Käyef promo" programı éfírğa çığa. Şul äytkänem "tanséval´marafon". Donya house, trans muzíğı, tatar häm rus köyläre belän bolğanğan, häm bötenese tatarçada alıp barıla. Ostalıq citmi, älbättä, läkin aç bulğanda, ağaç aşarsıñ. (wow, üzem xäzer genä uylap çığardım!) _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 27 Yün 2003 08:53 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: Min azatlıqta buldım, ber aftorı belän TatNétta bergä dä utırdım. Äydä alarnıñ keçkenä genä bannérın quyíq? Artta qaldıñ Täwge bitenä barıp qara. b.u. Üz yawqawlığım ciñsäm, könsayım tatar matbuğatnıñ säxifälärne cırıp yörmäw öçen, Matbuğat.at.tt bit yasap quyarım, matbuğatqa küzätü sıman, importça äytmeşli, «digest» bulır. p.s. talíplarnıñ séssísı tämamlandımı inde? Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 27 Yün 2003 09:15 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Sessi - mäñgelek närsä. Soñğı imtixanıma qädär 22 säğät 50 minut qaldı. TKM. yawqawlıq -> yalqawlıq könsaym -> kön sayın cırıp (dialékt)-> yırıp _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 27 Yün 2003 11:05 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: Sessi - mäñgelek närsä. Soñğı imtixanıma qädär 22 säğät 50 minut qaldı. TKM. Uñışlı uzıp betsen. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 07 Yül 2003 18:22 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Fin-latış-eston sıman xalıqlarnıñ nindider ğasır elek telläre yazusız bulğan dilär… Tatar telenä qaraq, yazulı buluına 20 ğasırdan artıq. Ämma qayda tatarlarnıñ nıñ: universitetlar, tv, radio, päräwäz, tatarçağa tärcemälängän Matrix madar filmnär… Fännär akademísı da bötenläy tıçqan totmí. Tatar mädäniäten üsterü urınına, Şäymi babay, şul uq waqıtında, Tatarstan aqçasın salım itep Mäskäw Kremelenä ipläp kenä cibärep tora, Berdän İdel urınına Berdän Räsäy xäräkäten alıp bara. Latínlamadan baş tartıp mataşa. Xoday birsä, berär yıldan soñ, «Mejdunarodniy komitet TatNeta» tağın şulay cíılıp, utırıp, döres süzlär äytep, «3» tatarça säxifägä arttıq dip, taralır… Başqort telen dä alarğa tatarlar uylap birgännär dibez. Ä menä OpenSociety säxifäsenä barıp qarasañ, BaşUniverın ğına kürärseñ dä. Kem monda qırğíraq äyle uylarğa kiräk. Tatarstanda tatarlar öçen pıçaq ta yasalmí axrısı, küt selketerlek tä köç tabılmí anda. Tatar kendeğe urıs telenä nıq, hiç ayırılmaslıq butalıp bäylängän. Tatar xalqı sabantuylarda, urıslar belän bergäläşep, araqı eçep, cırlar cırlap şulay sünär dä. Milläten cır belän genä cíarğa bulmí şul. Ömetlärgä urın tabırlıqmı? Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 08 Yül 2003 19:48 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: Fin-latış-eston sıman xalıqlarnıñ nindider ğasır elek telläre yazusız bulğan dilär… Tatar telenä qaraq, yazulı buluına 20 ğasırdan artıq. Ämma qayda tatarlarnıñ nıñ: universitetlar, tv, radio, päräwäz, tatarçağa tärcemälängän Matrix madar filmnär… Fännär akademísı da bötenläy tıçqan totmí. Tatar mädäniäten üsterü urınına, Şäymi babay, şul uq waqıtında, Tatarstan aqçasın salım itep Mäskäw Kremelenä ipläp kenä cibärep tora, Berdän İdel urınına Berdän Räsäy xäräkäten alıp bara. Latínlamadan baş tartıp mataşa. Xoday birsä, berär yıldan soñ, «Mejdunarodniy komitet TatNeta» tağın şulay cíılıp, utırıp, döres süzlär äytep, «3» tatarça säxifägä arttıq dip, taralır… Başqort telen dä alarğa tatarlar uylap birgännär dibez. Ä menä OpenSociety säxifäsenä barıp qarasañ, BaşUniverın ğına kürärseñ dä. Kem monda qırğíraq äyle uylarğa kiräk. Tatarstanda tatarlar öçen pıçaq ta yasalmí axrısı, küt selketerlek tä köç tabılmí anda. Tatar kendeğe urıs telenä nıq, hiç ayırılmaslıq butalıp bäylängän. Tatar xalqı sabantuylarda, urıslar belän bergäläşep, araqı eçep, cırlar cırlap şulay sünär dä. Milläten cır belän genä cíarğa bulmí şul. Ömetlärgä urın tabırlıqmı? qaraq - ??? qaríq? qarasaq? madar - ??? fälän? şul uq waqıtında - şul uq waqıtta äybäträk bulır kendeğe - ? b.u. Sabantuy süze internasíonalizm buldı, Räsäydä kiñ qullanıla, Amerik filmnäreneñ tärcemäsendä yañğırí... _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 08 Yül 2003 21:13 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: qaraq - ??? qaríq? qarasaq? andí cirlärgä qarama sin, cíğanda çığa inde andí xatalar Quote: madar - ??? fälän? madar ~= sıman Quote: kendeğe - ? Äle genä tuğan balanıñ qorsağı, kendek isemle baw aşa, anise belän bäylängän bula. Söyläşüdä: «Sineñ närsä, aña kendegeñ bäylängän me, gel anıñ artınnan söyrälep yöriseñ?» Quote: b.u. Sabantuy süze internasíonalizm buldı, Räsäydä kiñ qullanıla, Amerik filmnäreneñ tärcemäsendä yañğırí... Kürgän bar minem, urıs aralaşuında: «Kiçä urmanğa bardıq, balıq totıp sabantuy yasadıq» Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 08 Sen 2003 19:09 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Tabılğan gen viruslardan qotqara ala Ğälimnär ädämi yoğışlar (infeksí) sanın kimetergä bulışa alğan E.coli bakterilarınıñ berniçäsen açtılar. Ere mögezle terlekneñ eçäklärendä yäşägän qayber E.coli törläre ädämdä qurqınıç azıq ağulanuına kiterä ala. Quşma Patşalıq (United Kingdom) Cänlek Sälämätlege İnstitutınnan (Institute of Animal Health) Tikşerenüçelär, 60 E.coli genın tapqannar: fikerlärençä, alar yoğılğan terlekneñ sanın kisüdä yärdäm itä ala. Alarnıñ tabışları düşämbe Manchester'da "Ğömümi Mikrobiologi Cämğiäte Konferensí"ında (Society for General Microbiology Conference) kürsäteler. İñ zur kizü. E.colinıñ iñ qurqınıç töre 0157 dip sanala. Donyanıñ iñ zur E.coli ağulanu kizüe (epidemisı) Skotland'ta itçe kibetennän alıp aşağan 21 keşe häläq itte. Yoğılğan rízıq aşağan bäbilär häm qartlar iñ zur risk çigä. Xäyer, E.coli 0157 belän ağulanı anı yoqqan här keşedä citdi xastalıq (awıru) tudıra ala. Yoğılğan cänlek eçäklärendä möhiten tüzä alu faktı anıñ azıq çılbırında daimi qurqınıç bulğanın belderä. Compton, Berkshire'dağı Cänlek Sälämätlege İnstitutınnan Dr. Mark Stevens E.coli-irekle kötü üsterü, häm şul uñaydan cämğiätkä qurqınıçnı kimetü yulın ezlägännärneñ berseder. E.coli - ğömergä daimi qurqınıç Ul bakterinıñ genetik strukturına centekle qarap, cänlek immun sistemınıñ anı üterügä böten tırışuların yuqqa çığaruda möhim rol' uynağan 60 gen ayırğan. Alarnıñ arasında E.coli'ğa qarşı cänlek vaksínın yasaw öçen mömkin maqsatlar da bula ala. Awrupadağı qurqınıç Eş 0157 törendä genä tügel, läkin azraq tanılğan, wäläkin tiñ qurqınıç, Qítğa (Kontinent) ayaqqa torğan törendä dä fokuslanğan, dip äytte Dr. Stevens. "E.coli 0157 ayıruça zähärle bulsa da, azıq häm awıl xucalığı säbäbe ilä qanlı diarea häm ülem-qurqınıç böyer yoğışların çığarsa da, bezne E.coli 026 da borçí" - dide ul. "Bakterinıñ bu töre QP'ta (UK) bügen siräk oçrí, läkin ul - qítğa Awrupada tiz kütärelgän keşe häm cänlek sälämätlegenä qurqınıç." "Bez terlekneñ aşqazanın bötenläy başqa ısuldan basqan E.coli'nıñ 50dän artıq möhim genın ayırdıq." "Bu öyränülär tögäl diagnoz (diagnosis) birüdä häm vaksín belän däwa waqıtında eşkärtep çığaruda yärdäm itär dip ışanabız." "Äybät" böcäklär (yoğışlar) Düşämbe konferensíında kürsätelgän ikençe tikşerenülär, citdi awıru mömkinlegen arttırıp, ädämilärneñ aşqazanına "tamır cibärä" alğan bakterinı beterü yulların ezlilär. H.pylori aşqazan çänçüläre möhimlege artında torğan häm iäsen (taşuçısın) gastrik qısla qorbanı yasağan närsä dip uylana. Bakterial' yoğışlarnıñ kübese kebek tügel, ul şundí bakterinı ğädättä ütergän immun saqçılardan qotıla ala, axrısı. Belinda O'Grady, Reading Universitetınıñ Rízıq Biofännäre Mäktäbe (School of Food Biosciences) tikşerenüçese, "aktif" yoğırt kebek probiotik östämälärneñ eçäktäge "naçar" häm "yaxşı" bakteria balansın totıp, H.pylori sanın kim tota alğanın söyläde. "Bu äybät bakteria bezneñ eçäk díwarın saqlawçı, doşmannıñ höcüm-yoğıttıruın cirendä betergän ğäskärlär kebek" - dide ul. 2003 sentäber 08, Düşämbe, 07:32 GMT 08:32 UK 11:32 Tatarstan _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 29 Dek 2003 11:15 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Azatlıqta «Qazan şähärendä tatar tele ni xäldä?» mäqälä. Quote: şähär televideniäsendä efirğa çığa torğan tatar telendäge tapşırularnı sanı kübäygän Xäzer Qazanda Tatarça närsä eşläp bara? Küptän tügel genä xäl: «Tatar Radíosı» – 99% Tatarça, läkin íğlannar tele bigräk tä matur ide: “raboçi posólogında traktor gusinitsalar, sapas çästläre” sıman íğlannar küp ide. Yañalıqlar tele saqtí tile: “predpriätiä, uçerejdeniä, morkası-jopkası” sıman süzläre belän tuptulı. Niçek monı tıñlí keşe??? «Noviy Vek/Yaña Ğasır» radíosında «Yaña Ğasır» öleşe berär 20% ide. Dimäk ul 20 proséntlı radío. Ber qazanış baríı: yañalıqlar tele «Tatar radíosı»na qarağanda şaqtí maturrağíı. «Quray radíosı»nda Tatarçası ~70% ide, xäzer niçekter… Urıs cırlarnı ni öçen quyalar? Tatarlar Urıs telen onıtmaw öçenme??? «Noviy Vek/Yaña Ğasır» TV kanalında, säxifädäge programına qarağanda, bala-yäşüsmerlär öçen Tatarça qızıq tapşırular haman da yuq. Qayda alar ber-berse artınnan bara torğan Tatarçağa tärcemälängän Animasí? Qayda Alman/İngliz tellärennän tärcemälängän xaywan donyası turında fänni-ğämäli tapşırular? Qayda alar bötenese??? Şul kanalnıñ mödire urıslar üz telendä tapşırusız qalmasın dip qayğıra axrısı, Qazanda urıs TV bik äz der. Ni öçen anı anda utırtqannar son? Äye, Tatarlar ber berseneñ ícatın tänqitlärgä tieş tügel dip ğädät bar. Ämma niçek moña bítaraf bulmaq? Bítaraf bulu öcen Tatar teleneñ xäle küptän inde andí şäp tügel. Tatarstan xökümäte tellär turında qanun bozularnı üze ezlärgä tieş, berniçä şirkätkä tikşerüçelärne cibärep. Yörsennär anda Tatarça ğaríza birep qarasınnar, niçek alarğa cawap bireluen qarasınnar... Mäsälän daruxänälärdä Tatar äbilär darunı niçek alsın soñ? Anda yä marcalar, yä başqa Tatar telen belmägän tintäklär eşli. Yarar, şul äbi daruı résépt buyınça aldı. Ämma niçek anı qullanırğa soñ, daru eçendäge qullanmada urıs telendä genä. Tatarstanda urıslar sanı 35-38% qına, häm daruda yazmalarnı urıs telendä birergä nindi mäğnä? Daru belän yalğış dawalanu näticäse nindi, niçä Tatar şulay tege donyağa kitte inde??? Tatar telendä añlatma/qullanma bulmağan tuarlar satunı , darularnı bigräk tä, Tatarstanda tíarğa kiräk! _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men ?????? Qunaq Qaldırdı: 11 Ğín 2004 23:12 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Tağın ber tatar forumı qilep çıqtı. Belmim, bulıp çığar mı monardan berer retle nerse, leqin forumnı yasarğa buldım. Ul minem tuleusez xostinğta yasalğan, şuna qure anın xer sequndta yabıluı bar, belmim, şamasa, ya trafiq zur bulsa (anı zur bulır dip qurıqmıym inde). Sezğe qarap minde anı at.tt yasarğa buldım. Rexim iteğez http://tatforum.at.tt/. ÄÜÖÑÇĞ Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 04 Mar 2004 16:39 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Rus balasına tatar telen öyrätä almadıq? Ni öçen bez şuşı köngä qädär rus balalarına irken aralaşırlıq itep tatar telen öyrätä almadıq? Nigä rus mäktäplärendä uquçı millättäşlärebez çatnatıp tatar telen belmi? Bu distä yıl ğömer buşqa uzğan bulıp çığa tügelme soñ? Säbäp nidä? Däresleklärneñ qämil bulmawındamı, metodiknıñ eşlänep citmäwennänme, ällä uqıtuçılarıbıznıñ äzerlegendäme? Bu sorawlarğa cawapnı Mäğärif ministrlığında kiñäşmägä cíılğan tatar tele häm ädäbiäte däreslekläre autorları tabarğa tırıştı. Döresen äytergä kiräk: monda rus mäsälendägeçä härkem "yökne üz yağına tartırğa" tırıştı. Moña berençelärdän bulıp çığış yasağan Mäğärif ministrlığınıñ uqıtu ädäbiäte häm töbäkara xezmättäşlek bülege citäkçese Änisä Morozova säbäpçe buldı, axrısı. Ul rus balalalarınıñ mäktäptän tatar telen öyränä almíça çığuların üzençä añlatırğa omtıldı. Berençedän, yäş uqıtuçılarnıñ metodik äzerlege tübän. Alar yaña däresleklär belän tanış tügel. İkençedän, däreslek autorlarınıñ uqıtuçılar belän seminarlar ütkärüe - üz metodikların öyrätü eşe citenkerämi. Öçençedän, tatar telenä íxtíac yuq (minemçä, töp säbäp tä şunda inde - autor). Dürtençedän, däresleklär qämil tügel. Änisä Rizwanovna fikerençä, däreslek autorları dawamçanlıq häm ezleklelek prinsíbınnan çığıp eşlärgä tieş. Ul ğälimnärgä dä şundí kiñäş birsä dä, QDU professorı Flora Safiullina üzenä Mäğärif ministrlığınıñ üz waqıtında başta 7-11 nçe sínıflar öçen, annan soñ ğına başlanğıçlarğa tatar tele däreslekläre yazarğa quşuın äytep şaqqattırdı. Qaya inde monda ezleklelek turında söyläw? Yarar, ezleklelek tä bulsın, di. Ämma här ğälim-ğölämäneñ fän keşese buluın onıtırğa yaramí. Dimäk, alar mäktäp däreslegenä fänne kertergä tırışaçaq. Alar anı üzläre dä yäşermi. Kiñäşmädä qatnaşqan QDPU professorı Çulpan Xarísova rus mäktäplärendä uquçı tatar balalarına telne fän bularaq öyrätülären bilgeläp ütte. "Däreslek fänni bulsın digän uy belän yäşibez. Läkin fänni bulu - däreslek awır digän süz tügel bit äle", - dip, üzen aqlap ta quydı. Ul şul uq waqıtta däreslekneñ uquçını uylandırırlıq häm qızıqsındırırlıq bulırğa tieşlegen assızıqlap äytte. "Änä Oxford däreslekläre uylandıra - uquçılar ingliz telen öyränälär bit", - dip äytkändä, Çulpan Xarísova telgä bulğan íxtíac turında uylandımı ikän? Çönki monda tatar balası turında süz barsa da, uquçınıñ töp waqıtı mäktäptä ütä, ul rus telendä aralaşunı ğädätkä kertä. Qaya inde monda fänni nigezdäge däreslek buyınça tel öyränep, çatnatıp tatarça söyläşü? Döresen äytkändä, tatar telen öyrätkändä fännilek prinsíbın alğa sörü fikere kiñäşmägä cíılğan däreslek autorlarında häm uqıtuçılarda xuplaw tapmadı. Şul uq QDPUnıñ tatar tele kafedrası mödire Rüzäl Yosıpov äytkänçä, fännilektän cirgä töşü möhim. Balalarnıñ söyläm telen üsterü zarurí. Metodiknı ğädiläşterergä, autorlarnıñ üz däreslekläre buyınça uqıtıp qarawına ireşergä, ä däreslekne praktik eşläwçe uqıtuçı belän bergä yazarğa kiräk. Rüzäl Yosıpov şuşı fikerläre belän bügen bezneñ alda torğan tatar telen däwlät tele itü mäs’äläsenä yaqın kilde. "Ägär naçar uqıtsaq, tatar tele däwlät tele statusına ireşmäyäçäk", - dide ul. Ä QDU professorı Flora Safiullina: "Bezneñ däresleklär üz eşen eşläde. Böten säbäp - uqıtuçılarda", - dip, telgä öyrätä almaw säbäben açıp saldı. Çallıdan zamanında tíılğan autor, alternatif däresleklär yazuçı Roza Xäydärova moña qarşı kilep, anıñ uqıtuçılarğa awır süz äytmäwen ütende. Ul üz çíratında däresleklärneñ sífatın yaxşırtu maqsatınnan, üz täqdimnären kertte. Mäsälän, däreslek basılıp çıqqaç, anı sınawğa cibärergä, annan soñ uqıtuçılarnıñ teläklären isäpkä alıp, yañadan eşlärgä. Kürgänegezçä, däreslekne "küktän cirgä töşerü" turında süz bara. Alda iskä alıp ütkän QDPU professorı Rüzäl Yosıpov sífat yağın bäysez ekspert komissiaları birgän obyektif bäyälämä aşa yaxşırtmaqçı bula. Anıñ fikerençä, ğälimnärneñ YUYnan buşağan waqıtlarında, yäğni yal isäbenä däreslek östendä eşläwläre dä sífatqa kiterep suğa. Alarğa uñay şartlar tudırğanda ğına tieşle näticägä ireşep bulaçağın härkem añlí. Bilgele, däreslek autorları üz çíratında Mäğärif ministrlığınıñ intensivraq eşläwen, berniçä yılğa aldan farazlar tözüen, bulğan däresleklärgä analiz yasawın teli. Barlıq basılıp çıqqan däresleklär dä bernigä yaraqsız tügel bit. Härberseneñ uñay häm kimçelek yaqları bar. Uqıtuçı belän ğälimäne niçek berläşterergä - menä monısı inde ozaqqa suza torğan mäs’älä tügel. Aldıbızda - tuğan telebez yazmışı. Ägär ul däwlät tele däräcäsenä kütärelmäsä, globalizasía prosessında erep yuqqa çığaçaq. Ul waqıtta tatar xalqınıñ millät bularaq yäşäwdän tuqtaw qurqınıçı da kilep tua. Monı buldırmí qalu bezneñ quldan kilä läbasa. Yazmamnı TR xalıq deputatı, Däwlät Şurasınıñ Fän, mäğärif, mädäniät häm milli mäs’älälär komissiası äğzäse Índus Tahírov süzläre belän tämamlísım kilä. "Ägär tatar keşese üz telenä íxtíram bulmí ikän, başqalardan anı taläp itep bulmí". Rimma Gatina 19 fevral’ 2004, 13:50 (c) intertat.ru gazetı _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 05 Dek 2004 21:18 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Başqortstanda başqortça telegram suğıp bulmí... barı tik latinda Başqortstan poçtasında başqort telendä kiril xärefläre belän telegram suğıp bulmí. Ara-tirä mondí qíınlıqqa oçrağan başqortlar üz rízasızlığın beldersä dä, respublika külämendä başqort telen qullanu dairäse äle bik keçkenä häm monıñ belän başqort xalqı qänäğät kebek. Räsmi qäğäzlär rus telendä yazıla. Ufada qızıq ta, qızğanıç ta xäl bulıp aldı. BDUnıñ räsem häm grafik fakultetı möğälime İldar Şäyäxmätov, 1 dekaber könne änisen tuğan köne belän qotlap Ğafurí rayonına telegram suğırğa bula. Älbättä, qotlawnı başqort telendä yaza häm anı operatorğa suza, ämma tegese telegramnı qabul itüdän baş tarta. Başqort telendä yazılğan telegram poçta xezmätkärlärendä aptıraw häm säyersenü xise tudıra. Başqort tele däwlät tele itep Başqortstanda inde 10 yıl elek qabul itelsä dä, monı tormışqa aşıru äle xıyal bulıp qala. Üz konstitusion xoquqların ütäw maqsatı belän İldar Şäyäxmätov poçta bülege citäkçelärenä möräcäğät itkän. Alar isä, bez latinça başqortça yazılğan telegram cibärä alabız, kirilça yazılğannı cibärä almíbız, digän. İldar äfände, nigä soñ Tatarstanğa latinğa küçergä röxsät itmädelär, nigä Başqortstan bu mäsälädä kürşesen yaqlamadı, dip borçıla. Tulıraq mäğlümat Azatlıqnıñ pänceşämbe tapşıruında! İrşat Teläümbät, Ufa http://www.azatliq.org/news/bashkortostan/tb/archives/2004/12/02.ASP#228091 _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 06 Dek 2004 23:25 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Yalğışmasam, Başqortstanda Törkilär sanı 55 %tan da artıq. Alay bulsa da, ana telen qullana almaw äkämättäy kürenä. Cirle türälär-xaywannar Törki-Tatarğa qarşı mäşğül bulu urınına bergäläp ana telen qullanu alanın kiñäytü ilä şöğellänsälär, ul küpkä döresräk buluın berkem dä şik astına quymasíıdır, çuqınmışlardan başqa älbättä. s.u. «Teläümbät» yazu döres tügel axrısı, Törki adı iç ul: «teläw+em+bät = Teläwembät». Ğäräpäliftä «Teläwmbät» dip yazılğan bulğandır inde. Döresen äytkändä, urıs telen çüplekkä taşlarğa waqıt küptän kilgän inde, balalarğa ni barı ana tele berlän berär 2-3-4 çittel uqıtırğa kiräk. Ana telendä genä tormış alıp-baru ul küpkä otışlıraq iç, balalarğa çittellär öyränü öçen waqıt kübräk qala, okupant telen belmägäç (yä ki belmämeşkä salınıp) «okupant qanunnarın uqay almayım» diseñ dä, okupantlarğa yasaq tülise yuq, okupant xärbilekkä dä almaslar, çuqınmış telen köçläp-qıstap uqıtmaslar iç siña. Çın milli mäktäpne tämamlağaç, dönyada dan totqan üniversitätlärgä keräseñ dä, räxätlänep uqísıñ, Törkiä/Qazaqstanda da bula. Monı öçen ni kiräk, ul ni barı beraz aqça tabıp, okupant mäğärifenä tıçıp quyıp, alarğa buysınmí torğan xosusí mäktäplärne açarğa. Äytergä qala, belmägännärgä inde, urıs üniversitätläre urıs añlı keşelärne äzerli, alarnı uqıp çıqqan millättäşlärebezneñ kübese millätebez öçen berni dä eşli almí, urıs uqu yortları mäillätebezne betergännär dä. Bezgä çın milli mädräsälär/üniversitätlär kiräk. Çuqınmışlarğa buysınğan çuqınmış telendä uqıta torğan Qazan Íslam universitäte kebeklär kiräk tügel, belmägännärgä: şul üniversitätkä kerü öçen duñğız tele buyınça ímtíxan uzarğa kiräk, ana tele anda kiräksez/faydasız bulıp çıqqan ikän. s.u. «tuğan tele» urınına «ana tele» diü cawaplıraq kürenä miña. «min Tatarça da, Urısça da tuıp üskänmen» diärgä bulsa, Tatar balası «ana telem Tatarça da, Urısça da» äytälmäs inde. Äye, «ana tele» diü çınlap ta mäğnäleräk işetelä, anañnı, ana teleñne satmassıñ. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men 111 Qunaq Qaldırdı: 09 Dek 2004 15:18 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- b[i]-[']ism-i-['a]lla:h[i]-['a]r-raxma:n-i-['a]r-raxi:m-[i] (dOrst-in-ni gna ayt-kan-da min buw sUz-nN mAGnA-sin-ni aN-la-p bt-tr-ma-y-m bu[l]-Gay) >Rus balasına tatar telen öyrätä almadıq? >Ni öçen bez şuşı köngä qädär rus balalarına >irken aralaşırlıq itep tatar telen öyrätä almadıq? >Nigä rus mäktäplärendä uquçı millättäşlärebez >çatnatıp tatar telen belmi? br sabab-in-ni bl-a-m. >İmeş Tatarstan tatarlarına urıs telen qullanudan >baş tartırğa kiräk, berqayçan urısça endäşmäskä dä, >cawap birmäskä dä. İmeş ul berär ay şulay yäşäp >tordı. Tekä. Çuqınsınnar başqalar. >Minemçä, bik döres yünäleş bu. Başqaça tatar tele – >çın däwlät telenä äylänmäs, qanunda ğına qalır şulay. >İñ zur doşman – tatarça söyläşmägän tatar balası. real xal bar: tatar urs-qa tatar-ca ayt-a, a urs tatar-ga urs-ca ayt-a. ham gl Sul-ay soyla-S-a-lar. >Nişläp tatarlar, qayda Qazanda kermäslär, haman da urısça söyläşälär? >Azatlıqta «Qazan şähärendä tatar tele ni xäldä?» mäqälä. AlbAttA, Qazan urs til-in-nN SAhAr-i, territoriA-si. >Qaldırdı: 04 Mar 2004 16:39 Başlıq: >Rus balasına tatar telen öyrätä almadıq? buw yaz-ma-ni uqi-w-i bik qyn. mon-no ni-ca kSi gnA uq-p cG-r iy-kan? abzats-lar-ga bUl-gala-p yaz-sa-N, yaki, sigr sikl-li, yul-lar-ni ayr-p, kuz-ga tekst-ni ilak-tr-p bar-w ciN-l-rak bul-r iy-di. amma, balki, min uz-m uz-m-nN browz[-]er-da Srift-ni zur-ay-tr-Ga tiy[-]S-tr. >s.u. «tuğan tele» urınına «ana tele» diü cawaplıraq kürenä miña. mon-no tele[-]viz[-]or-dan Bat[-]ulla da sOylA-gAn iy-di. sz-nN sayt-nN ism-in-ni dA UzgA-r-tr-gA kirAk-mi? yaponnar da min xazr yazgan Siklli quSmcalarni ayrp -ayrm ierogliflar blan -yazalar. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 09 Dek 2004 22:07 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- 111 yaza: >s.u. «tuğan tele» urınına «ana tele» diü cawaplıraq kürenä miña. mon-no tele[-]viz[-]or-dan Bat[-]ulla da sOylA-gAn iy-di. sz-nN sayt-nN ism-in-ni dA UzgA-r-tr-gA kirAk-mi? TV'da «Batulla däresläre» turında äytäseñme? Alarnı qarağa forsat bulmadı, ni barı ber genä märtäbä kürep alğaníım, Qazanda bulğanda. Berärse Barulla äfände berlän oçraşıp, bu tapşırular mätennärene päräwezgä salu turında söyläşsenie ul, menä yaxşı eş bulıríı ul, qızıq närsälärne söyläşä dilär anıñ turında. 111 yaza: yaponnar da min xazr yazgan Siklli quSmcalarni ayrp -ayrm ierogliflar blan -yazalar. Yaponçanı öyränergä näwbätem citmi äle, ul qızıq tel ikän. Yapon tele turında, anı öyränü öçen Törki telendä säxifälär barmı ul? x.u. Beraz qızıq mäğlümät kürdem: «Turkic Languages» http://www.turkiclanguages.com/ «The Journal Turkic Languages» Edited by Lars Johanson http://www.turkiclanguages.com/www/til.html «The Turkish Suffix Dictionary» http://www.dnathan.com/language/turkish/tsd/ _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men 1111 Qunaq Qaldırdı: 10 Dek 2004 11:30 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- 1.gafu itgz, min br uk yazmani iki tapqr qabatlattim. 2.>b[i]-[']ism-i-['a]lla:h[i]-['a]r-raxma:n-i-['a]r-raxi:m-[i] bolay yazasi qalmagan iykan, Saqmaqli cayalarni min butanca qullana iydim. bolay kirak iydi: bismilla:hirraxma:nirraxi:m (bi-'ism-i-'al-'ilah-i-'al-raxma:n-i-'al-raxi:m-i). 3.min quSmcalar turnda Foat Ganiyev-nN br kitabini uqGac GAcAblanp qalGan iydim. (Bäxäslär -> Tatar poçmağı -> Tatar istiläxäte / Aldaw süzlärne almaştıru - da da min quSmcalar turnda yazdim) - 5 yl ilk indi min ul kitapni uqidim. cOnki min tatar tili buynca kitaplarni uqiy, qzqsna baSlaGan iydim ul caqta. min Aydar XalimnN br kitabndagi urs tlndagi tatar suzlarini kurgac qzqsnp kittim buGay. ham min tatar tli buynca kitaplarni uqganda fikrlarmni ontmas Ocn yazp ta bardim. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 10 Dek 2004 13:19 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- 111 yaza: >s.u. «tuğan tele» urınına «ana tele» diü cawaplıraq kürenä miña. mon-no tele[-]viz[-]or-dan Bat[-]ulla da sOylA-gAn iy-di. sz-nN sayt-nN ism-in-ni dA UzgA-r-tr-gA kirAk-mi? säxifägä nimendi isem birergä mikän saraw tuğaç, aldım da Taqay süzlärene qullandım. anı üzgärtep tormím inde, mäşäqätle närsä ul. yaña säxifä yasağanda istä totarbız. 1111 yaza: gafu itgz, min br uk yazmani iki tapqr qabatlattim. ber ni dä yuq. s.u. terkälgäç xäbärlärne beterergä/üzğartergä mömkinlege tua 1111 yaza: ham min tatar tli buynca kitaplarni uqganda fikrlarmni ontmas Ocn yazp ta bardim. bik döres itkänseñ ikän, menä bar bulğan yazmalarıñ belän monda başqa keşelärne dä tanıştırırğa bula xäzer tabışmaq itep tä birergä bula, bälki başqalar da berär närsä tabırlar, qızıq iç ul, iñ mantíqlı bulğan ana telebez, Allahnıñ çın moğcízasıdır. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Soñğı xäbärlärne kürsät: bötenesen1 könlek1 atnalıq2 atnalıq1 aylıq3 aylıq6 aylıq1 yıllıq iskesennän başlapyañasınnan başlap Bäxäslär -> Tatar poçmağı Waqıt quşağı: GMT +3 Bitkä 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse 1. bit (barısı: 5) İsem Bäxäskä: [ saylísı ] Şaw-şu aralaşu----------------Tatar poçmağıTaşqa basılmağan uy-fikerMädäniät«Tatar Dönyası»TatNét mäs'äläläre Telebez turında----------------Ğömümi bäxäsSüzleklär Tel wä Sanaq----------------Säxifä ostasıSanaqnı tatarlaştıru «Azatlıq.org» säxifäse----------------Mäqälälär turında uylarRadío eşläw buyınça täqdimnär «İ tuğan tel» säxifäse----------------Bäxäslek turındaKitapxanäneñ qunaq-kitabı«Bezneñ Taríx» qunaq-kitabı Yaña cep açalasıñ Xäbärgä cawap biräläseñ Xäbärne tözätälmiseñ Xäbärne salalmísıñ Soraştıruda tawış birälmiseñ Google'da kitapxänä

İ tuğan tel Tatar tele turında säxifä YBS Ezläw Soñğılar Äğzälär Törkemnär Terkälü Şäxesnämä Şäxsi xatlanı tikşer subTrail Kerü -------------------------------------------------------------------------------- Tel wä tormış Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse Bäxäslär -> Tatar poçmağı Uzğan cep :: Kiläse cep Yazğan Xäbär 111 Qunaq Qaldırdı: 11 Dek 2004 09:53 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- >s.u. terkälgäç xäbärlärne beterergä/üzğartergä mömkinlege tua Gafu iytgz, s. u. sinnN buw yazuwN ilk ikinci tOrlO iydi, ilk yazGannarini da tOzAttiN. >_________________ >Cir teträtkän Tatar irläre, >Kemgä qaldırdığız illärne?! ul yazuwnN ilkkisi minGa da oSap citmAgAn iydi, AmmA moral yaqtan Sul rawSli tOzAtuw dOrst tUgl Siklli toyla, cOnki buw- forum, AgAr dA yazGan waqtta uq cnlap torp ta Sulay(ikinci tOrlO, tOzAtlgAncA) yazlGan bulsa, ul yazmadan soN Sul yazmaGa bAylAnp, cawap bulp kiluwci yazmalar da Uzgargan bulr iydi. (hic yuGi) yazmanN tOzAtlganligi turnda informatsia qalrga tiyStr balki? Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 11 Dek 2004 13:12 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Sin phpBB nigezendä bäxäsläklär berlän tanış tügel äle axrısı. Xäbär astında tığıla torğan yazma “ímza” dip atala, terkälü uzğan keşelär anı üz şäxesnämäsendä (profile'da) üzgärtä ala, wä ul xäbärlärgä bäyle tügel, anı şäxesnämädä üzgärtsäñ ul bar xäbärlärdä dä üzgärelä. Sin kitergän süzlärgä kilsäk, alar miña matur kürengän ber şiğerdän özek kenä. Bu süzlärne google'lap qarasañ şiğeren dä päräwezdä tabırsıñdır. s.u. google'law – to google, Google aşa ezläw. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men 111 Qunaq Qaldırdı: 11 Dek 2004 15:35 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- http://geocities.com/qdb_k min monda yazmalarmni publikovat' iytmakcimn. Öskä men Alia Qunaq Qaldırdı: 15 Dek 2004 18:03 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Albert, min süzemne totyp monda kerdem. Tatarcha jaxshirak okurga da hatysyz jazarga kelim. Bulyshsagyz bik shat bulirmin. Almaniydan selemner belan Alia Seznen bernindi soraular Almanya turinda bulsa soragyz! Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 15 Dek 2004 21:45 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Xuş kilep cittek ikän Aliä xanum Säläm! Latínälifle yazuıbız bik tärtiple, ul äyteleşkä bik buysınğan, şuña kürä bar xäreflär belän yazğanda, teleñdä bar bulğan xatalar bik yaxşı kürenä başlí, wä bu xatalarğa kürsätergä mömkinlek birä. Bu bäxäslektä (forumda) Tatar xäreflärene [Ctrl] töymäsen basıp cibärüdän soñ “töp” xäref basıp ta kertergä bula: [Ctrl], [c] == [ç]; [Ctrl], [C] == [Ç]; Ägär Urısälif belän tanış bulsaq, «Zamanalif» digän bäläkäy mäqälä uqıp çığu bik faydalı bulır. »Zamanalif« digän närsä ul räsmi »Yañalif« älifbasına «í» xärefen östäwdän soñ çıqqan närsä genä, räsmi älifbada bu xäref urınına «ıy» qullanıla. Almançada da yä »ss«, yä »ß« yazıla. Xäzer xatalarğa küçik. Berniçä xata xäzer ük küränä inde. 1. Almançada »j« xärefe belän kürsätelä torğan awaz Tatarçada »y« belän yazıla. Bezdä »j« xärefe belän jurnal, garaj sıman çit süzlär yazğanda ğına qullanıla, Tatarçada qullanılmí. jaxshi –› yaxşı yıl/yıllar yılan 2. Tatarçada »i« xärefennän soñ işetelä torğan [y] awazı yazuda kürsätelmi: Almaniya –› Almania 3. “qalın” süzlärdä, yäğni »a,o,u,ı,í« xärefläre belän süzlärdä »k,g« urınına »q,ğ« qullanıla, bu tartıqlar da “qalın” dip atala. jaxshirak –› yaxşıraq qalaq qanat barmaq 4. okurga –› uqı+r+ğa Boyırıq: uqı Kiläçäk/Futurum: uqı+r bar+(ı)r+ğa kil+(e)r+gä 5. hatysyz –› xata+sız 6. »a/ä« artınnan bara torğan basımsız »u« sıman awaz »w« xärefe belän kürsätelä. Monıñ üz mäğnäse bar, Tatar telendä basım här çaq diärlek soñğı suzıqqa quyıla, yäşni »sorau« yazsaq, »u« basım belän uqılır, »soraú« kebek, dörese isä »soráw« äytü/yazu. sorau –› soraw taw tawıq kit-ü kit-mä-w bar-u bar-ma-w Xäzer Şamil kilep, bezgä quşılıp sorawlar birä başlar bälki Aliä xanum, sanağıñda (computer'ıñda) nindi Windows eşli? Windows NT4/2000/XP astında ikän, şul çaqta sanaqqa Tatarça töylek caylawın (keyboard layout) quyarğa bula. Menä bu tatarish_lite.exe biremen (file) yökläp-cibärep, "Install.German (Tatarisch).inf" biremen küse belän saylap, anıñ uñ yaqtağı töymä basudan soñ çıqqan menüdä "Install" saylarğa kiräk. Şunnan soñ sanaqqa »German (Tatarisch)« atlı/isemle töylek caylawı quyılır, ul näq Almança cíu öçen yasalğan ğädäti cayw nigezendä yasalğan, wä »ç/ş/ğ/ñ/ı/í« sıman Tatar xärefläre uñ yaqtağı [Alt] töymäse belän bergä basqanda kertelä, yäğni »German (Tatarisch)« quyıp, Tatarça da, Almança da, İnglizçä dä, Törekçä dä yazarğa bula _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 16 Dek 2004 13:51 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Salam! Xäbäregezne berniça märtäbä ukıp, barıber ğädätsez yazu ciñel tügel! Min da Almaniada (Berlinda) yaşim häm minda nigäder komputer öçön tatarlaşu eşlami -- nindider birem taba almadı. Aliä-xanumga: Sez Alia Taisina tügelmeni? Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 16 Dek 2004 14:41 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- min sanağımnı bäläsez tatarlaştıra aldım, häm annarı KLM (Keyboard Layout Manager) [internetta tabarğa bula, ~600kb urın ala] programı belän tatar töylämä-klaviatur caylawın aqılğa citkerdem. Sez dä bolay eşli alasız - alman töylämäsenä östämä tatar xäreflären quyıp. Almannıqına künekänsez ikän, anı kübräk qullansağız, tatar xäreflären Alt+, Ctrl+, ülgänsädäf [deadkey] aşa kertelerlek itep caylí alasız _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men 111 Qunaq Qaldırdı: 16 Dek 2004 16:37 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- http://qdb.narod.ru min monda yazmalarmni publikovat' iytmakcimn. qunaq kitabi da quydim. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 16 Dek 2004 17:48 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Alaudo yaza: Xäbäregezne berniça märtäbä ukıp, barıber ğädätsez yazu ciñel tügel! Menä iç, şaqtí şäp yazıp kiläseñ äle. Berazdan soñ caylanırsıñ da, ikençesen küz aldına da kiterä almassıñ Qarímın, yä Tatarlar arasında üskänseñ, yä qayadır öyrängänseñ inde. ukıp –› uqıp (qalın süz) Alaudo yaza: Min da Almaniada (Berlinda) yaşim häm minda nigäder komputer öçön tatarlaşu eşlami -- nindider birem taba almadı. Windows nindi? Min monı äyttemme, äytmädemme, ämma «*.inf» cibärü aldınnan “idäräçe/administrator” xoquqın iä bulğan atamadan/loginnan kerergä kiräk, yä isä «Install failed» sıman närsä çığar. Min da –› Min dä (neçkä süz dän soñ »dä«, qalın süzdän soñ »da«) yaşim –› yäşim (Törki süzlärendä yä “qalın”, yä “neçkä” genä suzıqlar bula'la) öçön –› öçen (“Taríx” mäsläge – bar bulğan 5 mäsläklär arasında berse, anıñ mäğnäsen belmim, başqa Törkilär bar cirdä dä »ö« yazalar) Taríx mäsläge yaza: süzlärne elekke Yañalif çordağıça yazası: [o/ö] awazları berençe icektä genä tügel, ikençe, öçençelärendä äytelsä dä, alarnı barı berençe icektä genä yazası: «öçençe» («öçönçe» tügel), «öste» («östö» tügel), «tözelä» («tözölä» tügel) x.u. Tağın ber keşe kilep citsä bez bu bäxäslektä «Milli mädräsä» bülegen açarbız, ul keşe Tatar tele uqıtuçısı bularaq ta eşli. Şamil öçen: tatarlaştıru paketında Almania Tatarları öçen ayırım maxsus «German (Tatarisch)» caylawı bar. Menä «Bu caylawlar minem öçen uñaylı tügel» dip äytsälär, şul çaqta KLM turında süz quptarırğa bula, yä isä keşelärne butaw ğına bulıp çığa. Ber cirdä yasalğan caylawlar taratılırğa tieş, yä isä keşe ber sanaqtan ikençe sanaqqa küçkändä uñaysızlıq kürer. Här keşe üz öçen ayırım caylaw yasí başlasa, ul döres yul bulmas. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 16 Dek 2004 22:02 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Albert, min süzemne totyp monda kerdem. Tatarça yaxşiraq ukirga da hatasiz yazarga kelim. Bulişsagiz bik şat bulirmin. Almaniadan sälämner belän Aliä Seznen bernindi sorawlar Almania turinda bulsa soragiz! Döres yazdim mi? Alaudoga: Aie, min Alia Taissina. Ä sez kim bulasiz? Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 16 Dek 2004 23:30 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- > hatasız yazarga kelim –› minem xatasız yazarğa kilä/yazası kilä. [h] awazı häm/här/haman/hämzä/şähär/cíhan/cíhaz sıman berniçä süzdä genä bar, başqalar [x] awazı äytelä/yazıla. Döresen äytkändä [h]/[x] awazları belän süzlär barısı da Ğäräp/Farsí tellärennän. > sälämner –› sälämnär (-lar/-lär, -nar/-när) Min dä ike yıl elek ä/e xäreflärne ayıra almadım, ozaq waqıt söyläşmäwdän kilä ul. Monı qolaq belän sizärgä kiräk. Söyläşü täcribäse kiräk, bu awazlarnı süzlärdä ayıru kitaplar uqu belän kilmi axrısı. > bernindi sorawlar Almania turinda bulsa... –› Almania turinda berär nindi sorawlar bulsa... berär nindi soraw == berär törle soraw bernindi == berse dä tügel. Mäsälän: anıñ bernindi dä awılığı yuq. > kim –› kem Alman ilendä Törki tele berär nindi üniversitetlärdä uqıtılamı? Uqıtıla ikän, nindilärdä bar, küp me keşe qızıqsına? Alman keşesen qızıqsındırmağan äyber yuqtır bu dönyada. Säxifäbezneñ nöfüse (statistike) buyınça Almannar arasında andílar şaqtí axrısı, Alman şähärlärennän kerüçelär baytaq. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 17 Dek 2004 13:39 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Kaderle Al Beri, Alman ilendä Törki bik küp üniversitetlärdä uqıtıla. Bu şähärlärnen kübesenda törek tele uqitila. Bu Almania gina tugel. Austria da, schwejzaria da. Turkologie und Islamwissenschaft im deutschsprachigen Raum -------------------------------------------------------------------------------- Basel | Bayreuth | Berlin: FU | Berlin: Humboldt | Bern | Bochum | Bonn Erfurt | Erlangen | Essen Frankfurt | Freiburg Gießen | Göttingen | Graz Halle | Hamburg | Heidelberg Jena Kiel | Köln Leipzig Mainz | Marburg | München Tübingen Wien Zürich Bik küp keşe qızıqsına dip äitelmim, emma studentlar bar. Alman şähärlärennän kerüçelär baytaq. Ildar Kharissov (Berlinnan) aitkän ide, küp almaniadagi töreklär ukij dip. Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 17 Dek 2004 20:09 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- al Beri yaza: Qarímın, yä Tatarlar arasında üskänseñ, yä qayadır öyrängänseñ inde. Min üzem Qazannıkı. Anda tudım, anda mäktäbne häm universitetne beterdım. Häzer 3 el inde Berlinda toram, monda aspiranturada iqım. Monda berniça almannar bar (Aişa Tetik, Älif Dilmaç, Sebastian Cwiklicki, Baria-xanum) -- alar tatarça çın tatarlar kebek söyläşa beläler. Russijada ale tatar tele uqıtu bik naçar däräcädä. Flöra Saffiulina bezga kilgändä (ul KGU-da "Tatar filologija kafedrasının" idäräçe) alar genä tärcimä itelgännar. Quote: Windows nindi? Min monı äyttemme, äytmädemme, ämma «*.inf» cibärü aldınnan “idäräçe/administrator” xoquqın iä bulğan atamadan/loginnan kerergä kiräk, yä isä «Install failed» sıman närsä çığar. Öjdada, eştada Windows XP (Alman vä Ingliz versijase). Öjdada, monda da eşlamí. Quote: Min da –› Min dä Kağílär beläm, läkin yazu ale az gına kıen. Quote: x.u. Tağın ber keşe kilep citsä bez bu bäxäslektä «Milli mädräsä» bülegen açarbız, ul keşe Tatar tele uqıtuçısı bularaq ta eşli. Min bik-bik şat bulır idem. Aliä-xanumga: Minem isemem Aleksandr Galkin, min Berlinnan. Sen mine belärga tieş, çönki seznen mine beznen "Verein"da beniça märtäbä kürgänegez bar. Foto-räsäm buença tanımisızmı? Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 17 Dek 2004 21:36 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Alexandr. isenmesez! Min sezne onytmadim. Bez Berlinda ike märtäbä oçraştiq häm sez mina ber Computerprogramni ciberdegez.Hazer monda oçrastiq - bik kizik! Baria apa ul tatar bit, alman tügel. Aishe hem Alif hem Sebastian törek tele aşa tatar telne ojrenergä başladylar. Qazanga barip anda ber-ike keşegä ber ukutuçi bulip yaxşi oirenergä dä bula. Yarar, bez dä toryşip jirenerbez äle. Al Beriga bik zur rähmät! Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 17 Dek 2004 21:44 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliä yaza: Alexandr. isenmesez! Säläm! Quote: Hazer monda oçrastiq - bik kizik! Tormış tügäräk bit Quote: Baria apa ul tatar bit, alman tügel. Min ul alman dip sanadım. Ğafu itegez! Quote: Aishe hem Alif hem Sebastian törek tele aşa tatar telne ojrenergä başladylar. Aişa häm Alif öçen bu ğiñel buldı, çönki alarnın tugal tele -- törk tele. Läkin barıber min tatarça belemem belän türkça bit siläşä almím. Quote: Qazanga barip anda ber-ike keşegä ber ukutuçi bulip yaxşi oirenergä dä bula. Bula mömkin. Berlindada ane uqıp bula, wakıt häm telek bulsın! _________________ Ne bela estas amata, sed amata estas bela... Soñğı üzgärtüne Alaudo yasadı 18 Dek 2004 19:51 taríxında. Üzgärtelde 1 märtäbe. Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 17 Dek 2004 22:15 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Alexandr, min dä ilgäre törekçä ber närsä dä anlamadim. Däreslek minem bulgan ide, kaseta alip, bik tiz sigez däres (40 bit) ukip çiqtim, çonki törek grammatik häm tatar grammatik ber bersenä bik oşilar. Per aspera ad astra! Haerle yeki! Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 18 Dek 2004 04:07 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliä yaza: Вäreslek minem bulgan ide, kaseta alip, bik tiz sigez däres (40 bit) ukip çiqtim, çonki törek grammatik häm tatar grammatik ber bersenä bik oşilar. Grammatik şul, läkin süzlär uk. Ägär min här yiber öçen yaña süz öyranarga tieş, grammatika ciñel bulsada, barıber aur. Minen berniça törk duslarım bar, min alar belän "G.O.R.A." (törk komediase) filmına bardım -- barıber alman "titrlar" uqırga tieş idem. Läkin sez xaklı -- beznen telebez yakın. Tatar tele <-> Başkir tele <-> Kazah tele <-> Törkmän tele <-> Azerbağan tele <-> Törk tele. Sezgä da tınıç yokı!!!! P.S. Osta yazğan cömlä ul latinça tügel, ul esperanto buença _________________ Ne bela estas amata, sed amata estas bela... Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 18 Dek 2004 12:05 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Haerle irtä, Saşa! Al Beri yugaldi, eşe küp der. Albättä, törek telne oiränerge öçen bik küp yana süzler oiränerge kiräk; ämmä tatarlar öçen törki teller (Kazah tele <-> Törkmän tele <-> Azerbağan tele <-> Törk tele) başka tellerdän cinelräq. "Ne bela estas amata, sed amata estas bela" sezneng deviz buluen anlamadim, sez bu süzlarni mina esperantoda yazdigiz dip uiladim. Äzginä isem kitte.Min esperanto telni belmim, şuna kürä latinça yazip kuidim. Sau buligiz! Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 18 Dek 2004 16:01 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliä yaza: "Ne bela estas amata, sed amata estas bela" sezneng deviz buluen anlamadim, sez bu süzlarni mina esperantoda yazdigiz dip uiladim. Äzginä isem kitte. Esperantça bu "Matur keşe yaratkan tügel, ämmä yaratkan keşe (härwakıt) matur". Bu minem devizem tügel, läkin miña oşí. Quote: Min esperanto telni belmim, şuna kürä latinça yazip kuidim. Kübräk Esperanto turında: http://www.e-novosti.info/forumo/index.php _________________ Ne bela estas amata, sed amata estas bela... Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 18 Dek 2004 22:35 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliä yaza: Al Beri yugaldi, eşe küp der. Yuğaldım dip yuğalmadım, menä «Yañalifle yazu mäsläkläre» atlı bik täfsille mäqälä yazıp mataşqanmın, çäynäp beterdem inde, sezgä yotası ğına qalğan. Aliä yaza: Turkologie und Islamwissenschaft im deutschsprachigen Raum tapqanmın min monı, awır bulmağan ikän: http://www.uni-bamberg.de/~ba4ts1/links/li_unger.htm s.u. die Schweitz – İswiçrä Aliä yaza: Bik küp keşe qızıqsına dip äitelmim, emma studentlar bar. Alman şähärlärennän kerüçelär baytaq. Ildar Kharissov (Berlinnan) aitkän ide, küp almaniadagi töreklär ukij dip Austriadan bulğan ber keşegä Tatar awazların añlatıp mataşam xäzer. aitkän –› äytkän ukij –› uqí, qalın süz emma –› ämma Almania Tatarları [y] awazın Alman ğädäte buyınça «i» yä ki «j» arqılı yazalar. Alaudo'nı tözätäm: Qazannıkı –› Qazannıqı – qalın süzlärdä qalın «q» bulırğa tieş Häzer 3 el inde –› Xäzer 3 yıl inde – qalın süz, yañğıraw mäsläge. yıl/yıllar. beterdım –› beterdem – sinharmonízm yärdäm itä, qalın suzıq neçkä süzdä bulalmí. beläler –› belälär – -lar/-lär quşımçası ale –› äle – 1. mäsläk, sinharmonízm bezga –› bezgä – 1. mäsläk, sinharmonízm tärcimä –› tärcemä Öjdada, eştada –› öydä dä, eştä dä – 1. mäsläk, sinharmonízm eşlamí –› eşlämi – 1. mäsläk, sinharmonízm Kağílär –› qağídalar az gına kıen –› az ğına qíın – 1. mäsläk, sinharmonízm. belärga –› belergä – -er/-är buyınça Tatarçada ber östämä qağída tabılğan ikän, töp biş mäsläklärdän tış ul telebezdä berdän ber andí äkämät qağída dır. buença –› buyınça – urısälifneñ yoğıntısı, anda ike awaz, berse tamırnıqı, ikençe quşımçanıñ: buy/buy-ın-ça tanımisızmı –› tanımísızmı – sinharmonízm, qalın süzdä qalın suzıq Aliäne tözätäm: ojrenergä –› öyrän-er-gä ukutuçi –› uqıt-u-çı ciberdegez –› cibär-de-gez ukip çiqtim –› uqıp – 1. mäsläk, qalın süzdä qalın «q» tartığı Alaudo'nı tözätäm: siläşä –› söy-lä-şä öyranarga –› öyrän-er-gä aur –› awır; (gleich: aul –› awıl) Sezgä da – Sezgä dä – 1. mäsläk, sinharmoízm. neçkä süzdän soñ bara torğan da/dä tınıç yokı!!!! –› yoqı – sinharmonízm, qalın süzdä qalın «q» tartığı Osta yazğan cömlä –› Asta yazılğan – cömlä ul üze yazmağan, ul yazılğan (Passiv) Aliäne tözätäm: Haerle irtä –› Xäyerle irtä – sinharmonízm buyınça ber süzdä qalın wä neçkä suzıq bergä toralmí. uiladim –› uyladım – Almança yoğıntısı Sau buligiz –› Saw bulığız – monda basımlı u suzığı tügel, irenle tartıq qına. Alaudo'nı tözätäm: yaratkan –› yaratqan – 1. mäsläk, qalın süzdä qalın «q» tartığı härwakıt –› härwaqıt – şul uq mäs'älä oxşí –› oşí – “zu gefallen” mäğnäsendä; oxşağan bulu – berär närsä kebek bulu. Alaudo, siña beraz ğına tözälergä qalğan. İptäşlär, tanışlarığız arasında ana telen öyränergä teläwçelär bardır, çaqırığızça alarnı, bergä küñelleräk bulır, ber-bersen dä tözätä başlarsız äle Keşelär monda kerergä oyala axrısı… Ana telen belmäwennän oyalası tügel inde, barıbız da sovet tegermäne arqılı çıqqanbız iç, anı belergä telämäwendä genä ğäyep bar. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Soñğı xäbärlärne kürsät: bötenesen1 könlek1 atnalıq2 atnalıq1 aylıq3 aylıq6 aylıq1 yıllıq iskesennän başlapyañasınnan başlap Bäxäslär -> Tatar poçmağı Waqıt quşağı: GMT +3 Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse 2. bit (barısı: 5) İsem Bäxäskä: [ saylísı ] Şaw-şu aralaşu----------------Tatar poçmağıTaşqa basılmağan uy-fikerMädäniät«Tatar Dönyası»TatNét mäs'äläläre Telebez turında----------------Ğömümi bäxäsSüzleklär Tel wä Sanaq----------------Säxifä ostasıSanaqnı tatarlaştıru «Azatlıq.org» säxifäse----------------Mäqälälär turında uylarRadío eşläw buyınça täqdimnär «İ tuğan tel» säxifäse----------------Bäxäslek turındaKitapxanäneñ qunaq-kitabı«Bezneñ Taríx» qunaq-kitabı Yaña cep açalasıñ Xäbärgä cawap biräläseñ Xäbärne tözätälmiseñ Xäbärne salalmísıñ Soraştıruda tawış birälmiseñ Google'da kitapxänä

İ tuğan tel Tatar tele turında säxifä YBS Ezläw Soñğılar Äğzälär Törkemnär Terkälü Şäxesnämä Şäxsi xatlanı tikşer subTrail Kerü -------------------------------------------------------------------------------- Tel wä tormış Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse Bäxäslär -> Tatar poçmağı Uzğan cep :: Kiläse cep Yazğan Xäbär Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 18 Dek 2004 23:38 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: qalın süzlärdä qalın «q» bulırğa tieş bu qäğidä tügel, bu tendensía ğına. qalın süzlärdä dä k bula ala (siräk, läkin oçrí), neçkä süzlärdä dä q bula ala. alarnı soñına qädär ayrır öçen dä yañalif alğa sörelä _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men Alaudo Terkälü: 16 Dek 2004 02:56 Xäbär: 11 Qaldırdı: 19 Dek 2004 03:44 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Tözätü öçen zur rähmät!!!! Minen tatarça söyläşu ğomumän küp praktikasım yuk, Zamanälif buença yazu da çın fonetik tügel ikän. Quote: Qazannıkı –› Qazannıqı – qalın süzlärdä qalın «q» Läkin "Казань" barıber "Qazan" yazılamı? Ber yulär sorau: qaydän min belärgä tieş, bu süz neçkä ya qalın? Quote: tärcimä –› tärcemä Nigä monda "e" qullalana? Minemça kirilica belän "тяржимя" yazalar, tügel meni? Quote: Kağílär –› qağídalar Beläm. Zamanälif yazganda yulär xatalar yası başlım... Quote: tanımisızmı –› tanımísızmı – sinharmonízm, qalın süzdä qalın suzıq Kirilica da bit "танымисызмы", "танымыйсызмы" tügel. Ya min yalğişam? Quote: aur –› awır; (gleich: aul –› awıl) Şulay meni: tawıq, waq, waqıyğa, wafat??? Quote: Sezgä da – Sezgä dä – 1. mäsläk, sinharmoízm. neçkä süzdän soñ bara torğan da/dä "Da/dä" häm "lär/lar" tarixı ul aşiğu säbäple xatalar. Min bu qağiydälär beläm häm üzem ğaiple. Quote: Osta yazğan cömlä –› Asta yazılğan – cömlä ul üze yazmağan, ul yazılğan (Passiv) Bu alman wä ingliz tellär tä'min itälär: geschrieben ya written Quote: oxşí –› oşí – “zu gefallen” mäğnäsendä; oxşağan bulu – berär närsä kebek bulu. Ğafu it, sin minen xäbäremdä kayda "oxşí" taptın?? Anda bit "oşí" tora. Min başta dörestän "oxşí" yazdım, läkin 5-minuttansoñ üzem tözättım!!! (Ane şul waqıtta ale berkem uqımağanda, şunın öçen anda "üzgärtelğan" dip yazılmagan!) Ä sin bik soñ cawap birden. Quote: Alaudo, siña beraz ğına tözälergä qalğan. Min inde 10 yıl "tözälmiçe" tüzäm, tağın 10 yılga tüzemlegem citäçäk. Quote: İptäşlär, tanışlarığız arasında ana telen öyränergä teläwçelär bardır, çaqırığızça alarnı, bergä küñelleräk bulır, ber-bersen dä tözätä başlarsız äle Almaniyada küp tatarlar yaşämi bit, anın öçen 1-2 ğenä kilä alalar. Başka tatarlar ya Zamanalif inde balälär (bezdäge Ilmira häm Ildar), ya tatarça yakşı belmilär Quote: Keşelär monda kerergä oyala axrısı… Ana telen belmäwennän oyalası tügel inde, barıbız da sovet tegermäne arqılı çıqqanbız iç, anı belergä telämäwendä genä ğäyep bar. Älbätta oyalalar, çönki Rossiyada da, çit illärda da tuğan telne belmäüçelar küp. Qazanda häm olı şähärlärda härwakıt urıs süzlärne kıstırıp söyläşälär: "Miña bu delo bik vajnıj", "Televizornı vklüçitj itäle" h.b. . Kıstırmıçe söyläşä almıylar. Yaza da belmilär. Läkin "sez tatarça beläsezmeni" sorağaç, "Bu tuğan telebez" ğorurlanıp cawap birälär. Häm bu forumda yazu öçen, häm yaña Yanalif öyränü öçen küp köç häm qıyu kiräk. Alaysa yaş keşelär ğenä (min kebek) kilä alalar. _________________ Ne bela estas amata, sed amata estas bela... Öskä men nS Terkälü: 05 Feb 2004 11:26 Xäbär: 218 Qaydan: Ankara Qaldırdı: 19 Dek 2004 04:53 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Quote: bu qäğidä tügel, bu tendensía ğına. häm Quote: Zamanälif buença yazu da çın fonetik tügel ikän. äye şamil. läkin kübesendä andıy qullanıla. bu formula bik ciñel kilä yaña öyränüçelär öçen. sälämnär alaudo. äye, läkin, kirillämä hiç genä fonetik tügel. mäs. "ya" "yu" Quote: Läkin "Казань" barıber "Qazan" yazılamı? qazan, tağın da döres bulır minemçä. _________________ dünya benim Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 19 Dek 2004 10:56 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Şamil yaza: Quote: qalın süzlärdä qalın «q» bulırğa tieş bu qäğidä tügel, bu tendensía ğına xaqqlı tügelseñ, Şamil. Qanun berlän berketelgän ímla buyınça ul qağída sanala, äyteleşne yazılışta tup-turı kürsätü, 1. mäsläk. «qalın süzlärdä qalın ‹q› bulırğa tieş» diep, «neçkä Ğäräp süzlärendä ‹q› xärefe bula'lmí» digän süz tügel iç. Alaudo yaza: yulär xatalar yası başlım yulär –› yülär – sinharmonízm yası –› yasí başlı –› başlí Alaudo yaza: Läkin "Казань" barıber "Qazan" yazılamı? Äye, näq şulay uq, härçaq Alaudo yaza: Minen tatarça söyläşu ğomumän küp praktikasım yuk, Zamanälif buença yazu da çın fonetik tügel ikän Törki “fonetigen” sinharmonízm dip añlarğa kiräk. Ul bezdä iñ töp närsäder. Anı ber märtäbä añlap-sizep beterü genä kiräk, ul yazarğa bulışa bezgä, şiklärne beterä. buença –› buyınça – sarıf mäsläge, morfemnarnı üzgärtmäskä: buy-ı-n-ça; Zífa buy-lı. Buy-ı zífa. Buy-ı-n qısqartu. söyläşu ğomumän –› söyläşü ğömümän küp praktikasım yuk –› olı täcribä yuq Alaudo yaza: Ber yulär sorau: qaydän min belärgä tieş, bu süz neçkä ya qalın? Törki süzlärdä bik ciñel, süz “qalın” «a,o,u,ı,í» suzıqlardan tora ikän, alarnı “qalın” quşımçalar totaştırıp äytälär ikän, dimäk ul qalın süz, yä isä (başqaça bulsa) ul neçkä inde. neçkä ya qalın –› neçkä me, qalın mı – bolay tatarçaraq bulır ya –› yä Alaudo yaza: Kirilica da bit "танымисызмы", "танымыйсызмы" tügel. Ya min yalğişam? kirlisä digän närsä äykiät, urısälif ul, mäğnäsez urıs yazuına nigezlänä. urısälifle yazuda nindider mäğnä ezläw berlän mataşma da, yuq ul anda. Törki süzläre ber qanun buyınça yäşilär, anıñ iseme “sinharmonízm”, yäğni harmoní (xas bulu) bezneñ öçen iñ möhim. Min üzem isä urısälif belän uqımadım, min anı bik qíın dip qarím. Menä bezdä xäzer «Ğömer» (Ğäräp süze) dä, «Homer» (keşe iseme) da bar. Belgänemçä, urısälif belän yazğanda alar ikese dä «Gomer» dip yazıla, mäğnäsezlek iç, urıs tärtipsezlege ul, Tatar yazuında ul bulalmí. Tatarlar tärtiple xalıq, telebez dä tärtiple. Alaudo yaza: ya tatarça yakşı belmilär Alarnı da öyräterbez Yañalifneñ ber möhim närsä bar, ul telebezneñ çın yañğırawın kürsätergä birä. Menä Tatar awazları turında ber bit yasísı bar äle, .mp3 biremnärendä ürnäklär birep. yakşı –› yaxşı – Qazan Tatarları ğına «yaqşı» dilär axrısı. yaş keşelär –› yäş – neçkä süz: yäş/yäşlär/yäşlek/yäştäş. Urısälif telebezne bozıp quyğan. belmäüçelar –› belmäw-çe-lär Alaudo yaza: Şulay meni: tawıq, waq, waqıyğa, wafat??? şulay. waqıyğa –› waqíğa – Ğäräpçädä dä «í» ber xäref aşa yazıla. Alaudo yaza: Qazanda häm olı şähärlärda härwakıt urıs süzlärne kıstırıp söyläşälär: monda radío/TV/matbuğatnıñ nadan xezmätkärläre dä üz öleş kertälär, çuqınğan tele taratalar. Min alar belän Frasiada kebek köräşer idem, yat süz qullanu öçen eş xaqın kimeteriem, şunda uq saf Tatarça söyläşä başlarlar, nadan tele taralu tuqtaríı. Kıstırmıçe –› qıstır-mí-ça – kil-mi/bar-mí Alaudo yaza: Häm bu forumda yazu öçen, häm yaña Yanalif öyränü öçen küp köç häm qıyu kiräk. Alaysa yaş keşelär ğenä (min kebek) kilä alalar. Xalıqnı urısäliftän küçertü öçen bär yaxşı 10-bitle kitap/däftär yasarğa ğına kiräk, yaña yazunıñ tärtiben/mantíğın añlatıp. Min üzem telbelgeç tügel iç, min beraz tellärne belüçe keşe genä. Bu eş ğälimnär öçen. Läkin Tatar guvernısınıñ ğälimnäre küt tä selketmilär. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 19 Dek 2004 20:59 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Alaudo yaza: Häm bu forumda yazu öçen, häm yaña Yanalif öyränü öçen küp köç häm qıyu kiräk. Alaysa yaş keşelär ğenä (min kebek) kilä alalar. - Döres inde, Almaniada tatar telne bik yaxşi belä torğan keşeler dä bar (Tatarstannan, Başkortostannan häm Törkiyädän), ämmä kübesenen sanaqlari yuq- internetka çikmilar. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 19 Dek 2004 23:37 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Başkortostan –› Başqortstan – “qalın” süzdä “qalın” «q» tartığı. Millät iseme ilä -stan arasında berni dä quyılmí. Törkiyädän –› Törkiädän –› ekonomi mäsläge: «i»dan soñ baruçı yarımawaz bulğan [y] yazılmí. çikmilar –› çıqmílar – “qalın” süzdä “qalın” «q» tartığı. Yazularığız tözälä bara. Tözelep betü öçen ni barı berär ike atna yazılışu kiräk, bu waqıt eçendä yaña yazu mäsläkläre genä tügel, tel dä şaqtí tözälä. Kübräk yazığız ğına diärgä qala. s.u. [Ctrl],[i] basıp «ı» xärefen kertep bula. [Ctrl],[n] basıp «ñ» xärefe çığa. Arthur digän iptäşebez miña karaoke sıman yasalğan berär 15läp Tatarça cır cibärgän ide. Alar üzläre dä qızıq närsä, ämma Tatarça yazarğa öyränüçeläre üz öçen ayıruça fayda kürerlär, çönki süzlär iceklärgä bülenep kürsätelä. Miña bu cırlar tanışu öçen genä cibärelgän, şuña kürä üzem alarnı tarata'lmím. Teläwçelär karaoke cırlarnı Arthurdan üzennän sorağız. Karaoke biremnärene uynatu öçen sonğı yuramada «Winamp» ta, «vanBasco's Karaoke Player» da yarí. Alar ikese dä buşlay program. "Kitmä söyü.kar" Yaratığız.kar "Küñelem yäşärgä aşqına.kar" "Bäğerem diärmen.kar" "Läysän yañğır yawğanda.kar" "Mäxäbbät şatlığı.kar" Serdäşem.kar Soñlama.kar "Tatarstan ikmäge.kar" "Utırmadıñ atlarıma.kar" "Yäşlegem qaytawazı.kar" "Äylän bäylän.kar" "Üzeñne kürgän çaqta.kar" "İdel valsı.kar" _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 20 Dek 2004 19:52 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Xäerle qiç, qaderle millätäşlär! Mäktäbebez eşli! Äqerten ğina zamanalifta yazarğa başlim. Biq zur rähmät sezgä! Kübräq uqirğa kiräk. Saw bulegez! Öskä men qdb Qunaq Qaldırdı: 21 Dek 2004 11:02 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- >Läkin "Казань" barıber "Qazan" yazılamı? "Казань" - ursCa. >Minemça kirilica belän "тяржимя" yazalar, tügel meni? yuq >Quote: >Kağílär –› qağídalar qağídälär >Kirilica da bit "танымисызмы", "танымыйсызмы" tügel. Ya min yalğişam? ayyi, sin yalGSasN. "танымыйсызмы" diyp yazla. >Quote: >Osta yazğan cömlä –› Asta yazılğan – cömlä ul üze yazmağan, ul yazılğan (Passiv) Osta yazğan cömlä - buw rawSli yazuw da xata tugl, qullanla, oCray. >«neçkä Ğäräp süzlärendä ‹q› xärefe bula'lmí» digän süz qatgiy {nicka suzlarda "k", qaln suzlarda "q" yazla} diyp aytuw «neçkä Ğäräp süzlärendä ‹q› xärefe bula'lmí» digän süz ic indi. >Şamil yaza: >Quote: >qalın süzlärdä qalın «q» bulırğa tieş >bu qäğidä tügel, bu tendensía ğına >xaqqlı tügelseñ, Şamil. xaqqli ul[!] Masalan: qäğidä, qäläm, qäğäz, kamil, kukmara, kama, urstan krgan suzlar: kant, kvark, kvant; ham ali miSArca "q"li suzlar da "k" bilan aytla bugay:"kaç, kan'ana, kat'a(qayta)"bugay. Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 21 Dek 2004 13:25 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Albert, qalın süz - qalın suzıqlardan torğan süz (a ı í o u) neçkä süz - neçkä suzıqlardan torğan süz (ä e i ö ü) Qalın süzlärdä ĞÄDÄTTÄ Q awazı oçrí läkin K awazınıñ qullanu oçraqları da bar: íñkar (baş tartu); karxänä (ostaxänä), kart neçKä süzlärdä ĞÄDÄTTÄ K awazı oçrí läkin Q awazınıñ qullanu oçraqları da bar: cämäğät, ğämäl şul uq tendensía Ğ belän G awazlarına da qayber däräcädä qarí _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 21 Dek 2004 15:49 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Min Törki süzläre turında äytäm, sez alınmalar turında äytäsez. Butamağız alarnı, min añlatıp birü ciñelräk bulsın dip tırışam, sez keşlärne alınmalardağı iskärmäläre belän kümderep başların qatırtasız. Baştan Törki süzlär yazılışın añlatırğa kiräk iç. Mişär söylämen dä kiterergä kiräk tügel, ul söyläm küptän ülgän inde, Mişär Tatarları küptän inde mäskäwgä kitep barıp urıs telenä küçkännär. Küçmägänärne urıslaştıru öçen mäskäwdä “mişär tele däreslegen” yasílar dilär. Mişär Tatarı arasında «bu Qazan Tatarları balalarıbıznı üz söyläme belän tuydırğannar inde» dip yörüçeläre bar iç, menä bu däreslek alarnı şatlandırır inde, andí “möstäqilçelärgä” möstäqil tel, möstäqil älifba yasap birerlär iç. Yarí äle qayğıruçı mäskäw bar _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 21 Dek 2004 22:08 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Al Beri, minem ber soraw bar: Internetta Latinalifta ber ğına gazit bar mi (intertat.ru)? Xärefläre bik kiçkinä, uqirğa ungaisiz. Min sez yazgan mäkälälärni räxätlänep uqim, ämma gazit uqidan da faida bik küp bula. Sälämnär. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 21 Dek 2004 23:53 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Ni qızğanıç bügengä Latínäliftä çığa torğan gäcitlär yuq äle. Intertat.ru säxifäsen anı alarnıñ “latinälif” aşa uqu zían ğına kiterä, ul räsmi räweşendä qabul itelgän älifba tügel, ul Latín xärefle translit qına, yäğni urıs xäreflären Latín xäreflärenä äyländergännär genä, Latín ímlasına äyländermägännär: «buyınça» urınına «buença», «yıllar» urınına «ellar», «yılan» urınına «elan», «yämle» urınına «yamle» itep birälär. Intertat.ru'nı uqísı kilsä urısäliftä uqu döresräk bulır, zían bulmas íçmasam. «Mäğrifät» basması da äle Latínälifle yuramanı äyländergeç arqılı çığarıp qına birä, anıñ artınnan qalğan citeşsezleklärne tikçerep çıqmílar. «Mäğrifät»tä Törki süzläre döres äyländerelä íçmasam, uqırğa bula. «Tatar dönyası» döres yaza dip tä äytergä bula, ni barı ber xata yasílar, «äw/aw» urınına «äü/au» yazalar. Alay yazu qanunğa qarşı kilä, alay yazası tügel: «kiäw» urınına «kiäü», «mäskäw» urınına «mäskäü», «barmaw» urınına «barmau» yazalar… Bu xatanı istä totıp uqırğa bula, mäqäläläre dä qızıq bula'la. «Azatlıq» radíosı şaqtí döres yaza, waqıt-waqıt xatalar alarda da kürengäli. Uqudan ğına fayda bulmasdır, yazarğa da kiräk. Tatarlar belän Tatarça yazarğa tırışası, şul çaqta täcribä şaqtí tiz cíılır, min dä email aşa yazılışıp öyrängänmen iç, yazarğa ğına tügel, xättä Tatarça söyläşergä/uylarğa da öyrägänmen, ni barı ber yıl eçendä «Bertuğan» jurnalınıñ (yalğışmasam ul alay atala iç?) soñğı basmasında dönya kürgän berär qızıq mäqäläne monda da kiterep bulmasmı? Tözätmälär: ber ğına –› ber genä – «genä/ğına» süze aldağı süzneñ neçkä/qalınlığına qarí: ber genä, ul ğına, qarap al ğına, mine genä. minem ber soraw bar – ber ni dä xata yuq, ni barı belem öçen genä äytäm, «ber sorawım bar» itep tä diärgä bula. kiçkinä –› keçkenä/keçe – «i» xärefe anıñ yanında torğan tartıqlarnı bik yomışarta, «e» xärefe isä alay itmi, çağıştır: »kiç« wä «keçkenä». mäkälälärni –› mäqälälärne – -ne/-nı quşımçası: mäqälä-lär-ne/qol-lar-nı mäqälä (de:der Artikel) – bu Ğäräp süze. Bu süz Törki süz bulğan bulsa, «k» xärefe quyılıríı. mäkäl (de:die Anekdote) – monısı da Ğäräp süze faida –› fayda – Alman yoğıntısı monda [y] tartığı äytelä, i suzığı tügel x.u. Kön ozınlığı arta başladı iç. Bäyräm berlän Törkilär! Elek Törkilär qullanğan 12-yıllı täqwim buyınça «Narduğan» bäyräme citkän, ul “keçe yaña yıl” dip tä atala, “olı yaña yıl” bularaq «Näwrüz» sanala. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 22 Dek 2004 00:55 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Şulay ikän, neçkä q häm qalın k alınmalarda ğına qullanıla ikän? yäğni hiç alınmasız tatar teldä q-k, ğ-g ayıru kiräkmime? Bu mäs'äläne äle uqísı, añlísı bar... _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 22 Dek 2004 18:26 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Al Beriga «Bertuğan» jurnalınıñ (yalğışmasam ul alay atala iç?) soñğı basmasında dönya kürgän berär qızıq mäqäläne monda da kiterep bulmasmı? Kaderle Al Beri, ginvar başinda «Bertuğan» jurnalda ber qiziq mäqäläne tabip sezgä cibärermen. Häzer eşem biq küp. Kiçkorun ayaklarimne da kullarimne da sizmim, başim tubal. Saw buligiz! Öskä men qdb Qunaq Qaldırdı: 25 Dek 2004 14:43 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- >Şulay ikän, neçkä q häm qalın k alınmalarda ğına qullanıla ikän? "runik" orhon-yenisey yazmalarinN alifbasnda (a blan ä) ham baSqa Sundaylar(qaln-ncka "suzq" awazlar(гласные, vowels)) ayrlmaylar: onlarga brar gna xarf. amma ol alifbada "tartq" awazlar qaln ham nckaga bulnalar: ( 't'-nN xatta qaln ham nckasi bar bugay). Öskä men qdb Qunaq Qaldırdı: 25 Dek 2004 15:20 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- >Qaldırdı: 11 Dek 2004 09:53 Başlıq: >>s.u. terkälgäç xäbärlärne beterergä/üzğartergä mömkinlege tua >Gafu iytgz, s. u. sinnN buw yazuwN ilk ikinci tOrlO iydi, ilk yazGannarini da tOzAttiN. [min bolay uylaym: (Sunga kura yazdim onni)] [kup ocraqlarda] nindidr br informatsia (maglumat, blk, blm) aGrGa (kucrga, barrGa) cynp tora iykan, onni [min] aytp, (onga agrga, (kucrga) irk birp), (sugp, aculanp,) soNndan gafu Utnuw yaxSiraq diyp uylaym (ul aytlasi kilgan fikrni botnlay aytmica yaSrp qaldruwga qaraganda). Öskä men qdb Qunaq Qaldırdı: 05 Ğín 2005 11:50 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- http://tugan-tel.noka.ru/meqele/orkunalif Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 05 Ğín 2005 18:57 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Qaderle Al Beri häm şamil, min sezne onitmadim, här könne tatarça uqirğa häm söileşerğä tirişam. Qiçqorun curnallarda ber latinalifta yazgan mäkäläni tabirmin. Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 06 Ğín 2005 01:10 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliä, buldırasıñ. Arada tatarça aktíf söyläşüçelär bulu minem öçen äle ğädäti küreneş tügel. s.u., Albert, tizdän tege törek professornıñ mäqäläsen kalk'lap (calque) tärcemälärgä ömetlänäm. Çınnan qızıq ikän. Tik qaywaqıt Törek--Tatar yazılışlarında sorawlar çığa... _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 06 Ğín 2005 09:47 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- ber latinalifta yazgan mäkäläni tabırmın –› Latínäliftä yazılğan berär mäqäläne tabırmın // bolay äytü döresräk bulırdır tt:ber == de:ein // ber mäqälä – ein Artikel tt:berär/berärnindi == de:irgendwelche söiläşergä –› söyläşergä «qıçqorun» süze ni ul? “bıltırğı” mı? _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Soñğı xäbärlärne kürsät: bötenesen1 könlek1 atnalıq2 atnalıq1 aylıq3 aylıq6 aylıq1 yıllıq iskesennän başlapyañasınnan başlap Bäxäslär -> Tatar poçmağı Waqıt quşağı: GMT +3 Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse 3. bit (barısı: 5) İsem Bäxäskä: [ saylísı ] Şaw-şu aralaşu----------------Tatar poçmağıTaşqa basılmağan uy-fikerMädäniät«Tatar Dönyası»TatNét mäs'äläläre Telebez turında----------------Ğömümi bäxäsSüzleklär Tel wä Sanaq----------------Säxifä ostasıSanaqnı tatarlaştıru «Azatlıq.org» säxifäse----------------Mäqälälär turında uylarRadío eşläw buyınça täqdimnär «İ tuğan tel» säxifäse----------------Bäxäslek turındaKitapxanäneñ qunaq-kitabı«Bezneñ Taríx» qunaq-kitabı Yaña cep açalasıñ Xäbärgä cawap biräläseñ Xäbärne tözätälmiseñ Xäbärne salalmísıñ Soraştıruda tawış birälmiseñ Google'da kitapxänä

İ tuğan tel Tatar tele turında säxifä YBS Ezläw Soñğılar Äğzälär Törkemnär Terkälü Şäxesnämä Şäxsi xatlanı tikşer subTrail Kerü -------------------------------------------------------------------------------- Tel wä tormış Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse Bäxäslär -> Tatar poçmağı Uzğan cep :: Kiläse cep Yazğan Xäbär qdb Qunaq Qaldırdı: 06 Ğín 2005 12:04 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- kiç qırın? Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 06 Ğín 2005 17:26 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- kiç qırın döres bulir. Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 06 Ğín 2005 17:32 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Mina sezgä ber mäkälä. Hatalar bulsa gafu itegez. Hayrettin-äfande Türkiädagi tatar, ul törek şrifte belän yazdi, mindä ul şrift bik yamsez çiqti. QAZANDA XÄTER KÖNE 15-nce Oktäber Qazan xanlygynyng xalyqlary öchen qajgy-xäsrät köne. Bu kön Qazan xanlygy cimerelgän, pychraqta taptalgan, mysqyllangan, qan echendä jözgän kön. Byjyl Qazannyng jygyluyna 452 jyl tulgan bulsa da ul qanly, facigaly kön äle haman da Qazan xalqynyng jörägendä saqlana. Ul zamanda Qazanny saqlaganda shähit bulgan qaharman ata-babalarybyz bügen onyqlary tarafynnan xätergä alyna, alarnyng batyrlyqlary iskä tösherelä häm alar ruxyna bagyshlap Qorännär uqyla. Qazan xanlygy üz däwerendä tik ber Idel bujyna gyna tügel, bälki böten dönjaga nur chächep torgan. Ul ing aldyngy illärdän bulgan. Törle hönär eshläre dä Qazanda alda torgan. Qazan xanlygy keshelek tarixyna böjek dahilarny birgän, böjek galimnärne tudyrgan. Qazanlylar üzläreneng atalary bolgarlarnyng izge eshlären, milli traditsiälären däwam ittergännär, alarny tagy da alga iltkännär. Qazan xanlygy üz däwerendä küp illärdän jugary torgan. Ul küp kenä chit illär belän säwd itkän. Qazan mallary tik ber kürsheläre ruslarda gyna tügel, könchygysh häm könbatysh illäreneng bazarlarynda kürenekle urynny algan. Awyl-shähärlär chächäk atqan. Kürsheläre ruslar Qazanlylarga uq atqanda, Qazanlylar alarny achlyqtan-ülemnän saqlap qalgannar. Ruslar alarga tash atqanda, Qazanlylar alarga ikmäk atqannar. Songy waqytlarda tabylgan tarixi materiallarga qaraganda, Ruslar 28 märtäbä Qazanlylarga qarshy jauga kilgännär. Qazanlylar nindi genä tynych jäshärgä teläsälär dä, kürsheläre ruslar alarga tynychlyq birmägännär. Qazanlylarnyng chächäk atyp torgan awyl-shähärlären tuzdyrgannar, jandyrgannar, ütergännär, talagannar. Qanat cäjep kingäjep üsep kilä torgan Rus imperalizmyna Seberiä qapqasy, Urta Aziägä bara torgan ishek, jägni Qazan qalasy kiräk bulgan. Läkin Qazanlylar bu qalany nyqlap saqlap, ruslarny jöz jyldan artyq bu ishektän ütkärmägännär. Songy märtäbä 1552-nce jylda Qazanny basyp alyrga kilüche Jawyz Iwan da any tiz genä İz qulyna kertä-eläkterä almagan. Any alu öchen Iwanga bik küp Qazanlylarnyng qanyn tügärgä, bik küp gönahsyz, irek söjgän keshelärne üterergä, bik küp sabyj balalarny qylychtan kicherergä kiräk bulgan. Shulaj itep, ul üzeneng jawyz jözen Qazanlylarga kürsätep, wäxshi gamällären alar östendä tulysyncha ütkärgän. Qazanny tik ber tatarlar gyna tügel, Ä Idel-Uralnyng bashqa xalyqlary bashqortlar, jyraqtagy qan qardäshlärebez chuwashlar, ugro-fin xalyqlary da saqlarga tyryshqannar, alar da Qazan öchen qorban bulgannar. Qazan öchen köchle, qaty köräsh bargan. Qazanlylar möstäqillek, ireklek öchen cannaryn qyzganmagannar. Mächetkä namazga kilgän mächet qartlary Qazan ädräsäseneng bash mödärrise Sägit Qol Shärifneng citäkcelege astynda, böten mächet xalqy belän bergä qullaryna qoral alyp doshman östenä sikergännär. Qol Shärifneng shäkertläre dä izge sugyshta qorban bulgannar. Qazan shähäreneng tufragy, Qazanka jylgasy qan belän tulyp aqqan. Jawyz Iwan Qazanny algach, gönahsyz, watannaryn saqlagan ir cenesennän här keshene, xätta sabyj balalarny da qylychtan kicherä. Sugyshta isän qalqan xatyn-qyzlarny isä, ul Mäskäwgä äsirlekkä ozata, alarny anda rus alpawytlaryna öläshterep birä. Ul bicharalar alpawytlar qulynda gömerläre bujyncha xurlyqta jäshärgä mäcbur itelälär. Iwan chächäk atyp torgan Qazanny wata, jandyra, tuzdyra. Qazanda mächetlär, mädräsälär, kitapxanälär küp bula. Ul, alarnyng bersen dä qaldyrmyj jandyra. Qazanda tik ber Söjembikä manarasy gyna jygylmyj basyp qala. Süzneng qysqasy, Iwan Dürtenche Qazanny algach, anda warwarlarcha esh itä. Anga xätta üz xalqy tarafynnan Groznyj , jägni Jawyz jamanaty, menä shunga kürä birelä. Qazanda eshlägän zolymy belän, anyn iseme tarixlarga dönjada ing küp qan tügüche keshelärneng berse dip kerep qala. Iwan, qylychynnan qotylyp qalgan keshelärne jyraqlarga qua, Tatar awyllaryna ruslarny kiterep tutyra. Tatar awyllaryndagy mächetlärne jandyra, alar urnyna zur-zur chirkäwlär saldyra. Tatar, Cuwash, Mari, Udmurt awyllaryna menglägän poplarny häm Ukraina kazaklaryn kiterep urnashtyra. Shulaj itep, äkrenläp, chybyrqy, qamchy, qylych belän qurqytyp ireksez chuqyndyrular, jägni köchläp Ortodoks dinenä kertİlär bashlana. ämma xalyq ülemnän quryqmyj, nyq toru arqasynda üz urynnarynda chuqynu-chylar sany küp bulmyj. Iwan chuqynuchylar öchen törle-törle cingelleklär tudyra. Alarga jaxshy cirlär birä, törle salymnardan azat itä. Läkin patsha nindi genä cingelleklär tudyrmasyn, chuqynuchylar bik az bula. Chönki xalqybyz gasyrlar bujyncha yshanyp kilgän üz dine Islamnyng dönjada logikaga tury kilgän berdänber xaq din ikänen belä. Bu xaqyjqätne törle cäber-zolymnarga duchar bulsa da inkar itmi. Qazannyng ruslar tarafynnan jygyluyna 452 jyl tulsa da, ul faciga äle haman da onytylmyj, äle haman da istä. Watanybyz öchen qorban bulgan Qol Shäriflär, anyng shäkertläre häm Qazan xalqynyng bashqa batyrlary haman küz aldybyzda kürenep toralar. Inde bu batyrlar öchen Qazanda monument salyrga, shulaj itep alarnyng istälegen mängeläshterergä waqyt citte bulsa kiräk. Hayrettin GÜLECYÜZ München Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 06 Ğín 2005 17:46 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Min häzer bik küp tatarça uilap, bügün taniş almanga "isenmesez" aittim. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 06 Ğín 2005 19:55 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- aliä yaza: kiç qırın döres bulir. menä teräk, andí süz belmi idem. Alay qay yaqlarda äytälär tağın? s.u. Mamadış yaqlarında «bayanaq» dilär, “kiçä” mäğnäsendä. Aliä yaza: Mina sezgä ber mäkälä. Hatalar bulsa gafu itegez. Hayrettin-äfande Türkiädagi tatar, ul törek şrifte belän yazdi, mindä ul şrift bik yamsez çiqti. Şaqtí döres tel belän yazılğan bu mäqälä. Xäzer räsmi älifba belän tanış bulğaç, Yañalif jurnal arqılı da tizräk tarala başlar inde chirkäw –› çerkäw // Tatarçağa bu süz “çerü” kebek kergän Çuwaş –› Çuaş // «u» artınnan [w] awazı yazılmí ugro-fin –› Fin-Uğır warwar –› bärbär Qazanka jylgasy –› Qazan-Su yılğası minemçä tege İvan atlı xaywannı «Yawız» dip ataw bik döres tügel kebek, anı «Şaytan İvan» dip atarğa kiräk, «Yawız» süze anıñ öçen artıq yaxşı. Aliä yaza: Min häzer bik küp tatarça uilap, bügün taniş almanga "isenmesez" aittim. Bäy, şulay. Minem başımda da bar tellär butalıp yörilär inde xäzer uilap –› uylap aittim –› äyttem _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 06 Ğín 2005 21:48 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- "Kiç qırın" (am Abend. in the evening) äniem häm äbiem ayttelär. alar çistaydan. Uzbäkça ul keçkorun yazila. Öskä men Vaner Alper Terkälü: 24 Sen 2003 12:46 Xäbär: 54 Qaydan: Zürih / İsviçre Qaldırdı: 07 Ğín 2005 19:25 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Türkçe “Gecenin körü” lafı var. Gecenin ortasında manasında. Olumsuz (negatif, menfi) manası var. Burada “Kör” karanlık demek “Kör karanlıkta“ dep süz de bar. Zifir karanlık, kapkara, hiçbirşey görünmez karanlık manasında. Mesela: Gecenin köründe komşular yüksek sesle müzik dinliyorlardı .. gibi. Öskä men aliä Qunaq Qaldırdı: 07 Ğín 2005 23:42 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Vaner. "kap-kara" tatarçä dä aytälär. "bik kara" Öskä men nS Terkälü: 05 Feb 2004 11:26 Xäbär: 218 Qaydan: Ankara Qaldırdı: 10 Ğín 2005 19:13 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- vaner, ben "gecenin körü" sözünü hiç işitmedim. "sabahın körü" var. gece-leyin gibi demek ki. _________________ dünya benim Öskä men Vaner Alper Terkälü: 24 Sen 2003 12:46 Xäbär: 54 Qaydan: Zürih / İsviçre Qaldırdı: 10 Ğín 2005 20:01 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Alia (aliye?) kapkara => bik kara Bu Türkçede de var ama manası başka. Kapkara Eng completely black, Deut. ganz schwarz Pek kara very black, sehr schwarz gâyet kara M P R S tatarcada var mi? Siyah siMsiyah Kara kaPkara Temiz teRtemiz Mavi maSmavi *************************** Uğur, “gecenin körü“ de var ama zamanı farklı. “Sabahın körü“, sabah daha hava aydınlanmadan önceki zaman, sabah çok erken zaman manasında değil mi? İnanması güç ama gerçek olay: Bugün sabahın köründe kapının zili çaldı. Ben uyuyordum, uyandım. Postacı paket getirmiş. Saat 6:50 idi ve Zürih’te daha güneş doğmamıştı. İsviçre postanesi uykumu mahvetti ama bize güzel bir örnek vermiş oldu. [/u] Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 10 Ğín 2005 21:28 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Vaner Alper yaza: M P R S tatarcada var mi? Siyah siMsiyah Kara kaPkara Temiz teRtemiz Mavi maSmavi Tatarçada sífat köçäytmäk P,M quşu ilä genä bar: qap-qara zäp-zängär ap-aq qıp-qızıl töp-tögäl çip-çibär yäm-yäşel _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 11 Ğín 2005 09:14 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Vaner, sez hanum mi, efende mi? Min Aliyä. Almança Alia yazila. sap-sari da bar.Säläm. Öskä men al Beri Terkälü: 30 Apr 2003 23:36 Xäbär: 702 Qaydan: Cir öste Qaldırdı: 11 Ğín 2005 09:45 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- uğur yaza: hiç işitmedim »hiç« süze ul Hínd-Awrupı tele dip sanala torğan Farsíçadan tügelme? Türekçäräk ul «ber dä işetmädem / işetkänem yuq» bulırdır. _________________ Cir teträtkän Tatar irläre, Kemgä qaldırdığız illärne?! Öskä men nS Terkälü: 05 Feb 2004 11:26 Xäbär: 218 Qaydan: Ankara Qaldırdı: 11 Ğín 2005 10:37 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- - bik küp urında qullanıla torğan ul, "hiç". farsi tügel artıq, diärlek. - "kiçqırın" = "geçgeyin" (tr). - vaner "sabahın körü" işte tam o sıralar, gün yeni ağarırken, "alaca karanlık"tan sonra, "tan yeri ağarırken" ya da "karga bokunu yemeden" . "gecenin körü", "geceyarısı" mı? Öskä men Vaner Alper Terkälü: 24 Sen 2003 12:46 Xäbär: 54 Qaydan: Zürih / İsviçre Qaldırdı: 11 Ğín 2005 14:30 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Aliya'ya : Erkegim. Vaner = Van + er Van = tugan Şähärnen iseme (dogdugum sehrin ismi) Er = erkek Ugur'a: gecenin körü, saat yaklasik 01:00 04:00 arasi, Ramazan ayinda davulcunun geldigi vakitler. [/i] Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 12 Ğín 2005 12:16 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Vanerga (Vanerya?) Vaner bu nickname ikän. Isem dip uyladim. Almança yaxşi belyäsez mi? Luganoda italyança söylaşäsez (konusiyorsiz) der? Öskä men Vaner Alper Terkälü: 24 Sen 2003 12:46 Xäbär: 54 Qaydan: Zürih / İsviçre Qaldırdı: 13 Ğín 2005 14:39 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Vaner’e Vanerge Vaner nickname (laqap) tügel, minem gerçek (xaqıki) ismem, döres uylagan eken. Minem eşem (biznes) Lugano’da. Monda İtalyanca söyleşemiz. Evim (üy) Zürih’te. Zürih’te Almança söyleşeler amma İsviçre dialekti bar. Ofiste (şirkette, işte) dağın İngilizce qullanamız. Almança yaxşi (äybät) belmem, lakin yaşayış (könlüq hayat) öçen yeterli (kafi). Üyde Törekçä häm Japonca şöyläşämiz. Öskä men Aliä Qunaq Qaldırdı: 14 Ğín 2005 17:53 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Isenmesez, forumçelar! Al Beri belän Şamil bizniñ tormişni bik cinel yasadilar. Uñda torgan yana häreflär öçen bik zur rähmät! Vanergä/Vaner'e Min Almaniyädä toram. Zürihte 1993 buldim, mina bik oşadi. İsviçre dialekti bik awir. Luganoni xaritädä taptim. Zürihtan bik yerak (çok uzak) kürenä. Sez eşkä maşina (otomobil)belän poezd (demiryolu) belän yörisezmi? Yulda küpme (ne kadar)vaqit ütä? Xatinigiz yapon mi, yaponiyadagi tatar mi? Minem irem alman. Aniñ da kayin aniyem belän almança, ulim belän urusça söileşäm. Üz uzem belän tatarça dä söilim. Sälämnär. Öskä men Vaner Alper Terkälü: 24 Sen 2003 12:46 Xäbär: 54 Qaydan: Zürih / İsviçre Qaldırdı: 17 Ğín 2005 18:24 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Zürih Lugano arası 220 kilometre. Atnada (haftada) eki kön Zürih’te üç kön Lugano’damın. Min eşkä, Zürih’ten Lugano’ga Salı (Sişembi) irte 5:30da maşina belän baramın. Yulda üç saat ütä. Qışın monda hava bik qaranlıq. Yulda in zur tählike uyqu. Közüm açılsın dip Töräkçe häm Tatarça cırlar denliyım. Pencişembi aqşam 19:00da Zürih’ge maşina belän qaytamın. Minem xanım Yapon, qızım da Yapon, läkin ekisi dä Törekçä söyläşä alalar. Xanım İstanbul’da üniversitätte master (yüksek lisans) yasadı, Törek-Yapon 19. yüzyıl mağarif tarixi turında. Eski yazı (Ğarap xareflere) oquya alar, min oquya alaman. Üydä min Törekçä, xanım Yaponca qullana. Qunaq kelgende qunaqnın telende söyläşämiz. Min qızım belän her vakit Törekçä söyläşam. Çetelde yaşayıp Törekçä öğretüv bik küç. İstanbul’da internet kitapçısı bar. Balalar öçen Törekçä film bolursa satın alıp üydä qızım belän qaramız. Bu ay Harry Potter 3nü aldım. (Harry Potter ve Azakban Tutsağı), bizgä bik oşadı. Albert, Şamil, bu filmler Kazan’ga kelgende qaysı telde körseteler? Urusça mı Tatarça mı? Balalarga tel öğretüv öçen in yaxsi (güzel) metod (yol, yordam, yöntem, usül) Televizor häm sinema. Sälämnär. Öskä men Şamil İdäräçe Terkälü: 01 May 2003 09:49 Xäbär: 373 Qaydan: Qazan Qaldırdı: 18 Ğín 2005 00:23 Başlıq: -------------------------------------------------------------------------------- Qazanda kino/sinemalarında kürsätelgän barlıq filmnar qızğanıçqa qarşı urıs telendä uyní. Ämmä tatarnıñ da keçkenä genä bulsa da uñışları bar - ütkän atnada Qamal teatrında "Zöläyxä" taríxí filmınıñ premierı ütkän (ä menä tatarçamı urısçamı - ansın tikşermäden, tatarçadır). Tatar telendä Sabın operaları härkän kürsätelä. Qarağanım yuq, ämmä Terminator 2 filmı da tatarçağa tärcemälängän dip işetkän idem {Min qaytırmın! / I'll be back!}. Tabıp qarísı ğına. _________________ Närsä sine alğa alıp bara? Uylap qara, uylap qara (İ tuğa-an tel!) Närsä bezgä yärdäm itä? Ä? (İ_ ma~matu~ur tel) © Barda RAP cırçıları Öskä men Soñğı xäbärlärne kürsät: bötenesen1 könlek1 atnalıq2 atnalıq1 aylıq3 aylıq6 aylıq1 yıllıq iskesennän başlapyañasınnan başlap Bäxäslär -> Tatar poçmağı Waqıt quşağı: GMT +3 Bitkä Uzğan 1, 2, 3, 4, 5 Kiläse 4. bit (barısı: 5) İsem Bäxäskä: [ saylísı ] Şaw-şu aralaşu----------------Tatar poçmağıTaşqa basılmağan uy-fikerMädäniät«Tatar Dönyası»TatNét mäs'äläläre Telebez turında----------------Ğömümi bäxäsSüzleklär Tel wä Sanaq----------------Säxifä ostasıSanaqnı tatarlaştıru «Azatlıq.org» säxifäse----------------Mäqälälär turında uylarRadío eşläw buyınça täqdimnär «İ tuğan tel» säxifäse----------------Bäxäslek turındaKitapxanäneñ qunaq-kitabı«Bezneñ Taríx» qunaq-kitabı Yaña cep açalasıñ Xäbärgä cawap biräläseñ Xäbärne tözätälmiseñ Xäbärne salalmísıñ Soraştıruda tawış birälmiseñ Google'da kitapxänä