ekologiya buyun ca.
"qiziqli" ekologiya.

sahara ni ocon cul? >>s.

ekvatorda iki cay bilan iki qis!>>s.

ni ocon qaybir usumluklarnin
orlogo son qadar kup? a kitaplarda
mon min aytasi fikir sirak >>.

qar bortogonon tiriligi. isbatlaw. >>.

"deformatsiya" diygan aybir,
biosfera— kristal,
selektsiya bilan toqom cigaruw—
faqat kristallni deformatsiyalaw.
deformatsiya, plastik:
gil itip torsan gina;
ituwnu alsan, prujina sikilli
ilikki halinga qayta.
selektsiya— deformatsiyadan,
conki bit selektsiyani tuqtatuwga
"porodalo" it "dvornaska"ga aylana
iykan, yagni "gadiy" itka.
ham sahar cirinda da deformatsiya
barluqqa kila— haywansizliq—
tabiygatnin deformatsiyasi, bir oloso
kakraygac, ikinci oloso da kakraya—
kisilar deformatsiyalana, bozola.
sahar cirinda kriminal arta bugay,
"zangar-goluboy-gay" kurunuslaru
barluqqa kila iykan— onlarnon hatta
uz "tv" kanallaro bar iykan!, ham
erotik kanallarnon barloqqa kiluwu
da sondan, ham zigmund freyd,
adolf gitler isi kisilar da "tas qapcuq"
yagni sahar balalaro bugay,
aytirga kirak, min onlarnon, z.f.
bilan a. g. non, uz kitaplarono
uqumadom, ictaligini basqa
kitaptan uqudum.
"goluboy"luq fikiri monlay cigadir:
"barluq can iyalari faqat iki torkomga
buluna— ir-at ham hatun-qiz", mon
yalgus fikir albatta, conki barluq
can iyalari ali torlarga da buluna,
amma sahar cirinda bir gina tor
haywan bar— kisi toro gina, bir az
pisi, it, cibinnar bar indi. sondan
songa kura sahar balalaro donyano
doros kuz aldonga kiltirmay, donya
turunda doros fikirga kilmay, ham
songa kura ir-hatun cinis bulunusunun
mohimliligini arttirilgan iytip anlay.
a tabiygat— uzunu uzu koylay torgan,
son isaptan haywanlarnon psihikaso
da sondaydor, songa kura on sahar
kisilari tabigiy-avtomatik-{uzundan uzu}-
ihtiyarsuz cinis-tor sanono arttirirga
tilap, "ikinci tor kisi" cigara baslaylardur,
yagni, "goluboy"lar, "..."lar— "ikinci tor
kisilar" bulup ciga. (..., ..., ham basqalar.) sonlay iytip sahar
tabiygatinin vidovoy raznoobraziye-
tor torlologo arta, tabiygattagi normal
torlolokka yaqunlasa, doros, mon norma
tugul albatta, baru tik deformatsiya gina.
selektsiya turunda tagon fikirlar >>.
>2822007m:"goluboyloq"non tagon bir sababi balki:
darwin teoriyasinga nigizlangan "yestestvenniy otbor"
turundago fikirlar yalgos, hata dinga - kisilarnin
bir - birsinga qarata dosmanlogonga, qirisliginga kiltira,
a "g."lar balki sonno balanslar ocon kiriga taba
arttorop islaylardir.<
>432007m:ä qay bír kíší kirísín çä "min çın ir kíší,
g.lar šikíllí tügíl" diyp artıq "krutoy"lanop yöröydör.
monlar mösölmanlarğa qağılmay,
minníñ islam diníníñ problemanı çišüw yulı
iykäníní kürsätäsím kilä.
>>
>h.., pa.., go.., n.f..< kíbík törkömnärní
"normal häl tügíl" diyp yazğan iydim,
ämmä Häzír onno yalğıš fikír diyp uylaym,
monlar din buyınça millätlär yä
kiyím yä muzıka buyınça törkímnärdír.
yäğni yaña millät. síz-šular, ğafu itíñíz.
yaña millätlär barlıqqa kilüwí normal bit>>.
din buyınça millät turında monda da bar>>.
>miladi2007mart6:min "h.."larno gina atap aytkan iydim(balki
onlar cinlap ta in tanolganodor), minnin onlar turunda
sonlay aytuwom mon sayttago in asaki hatador balki, zolom,
amma uzumno yaqlarga ayta alam: min logik basomno
"h.."larga quymaqco tugul iydim, a deformatsiya mehanizmonga.
ham sonoso da asakilik, min onlar turunda bik az bilip
{ikinci torlo kiyinuwlari turunda ginador balki} yazgan iydim.
a hazir "make love, not war" diygan
suzlari turunda bilam, basqa yaqlaro niciktir, bu suzlari
islam dininga turu kila bit.
daniyada bugay ali sonlarno ilik yaslarga birilgan
bir hokumat binasondan quwop yatalar 'di',
mon minnin yazmamnon ta'siri songa zur bulmado mi
iykan, songa bir az borcolam ali, onlarga da mon tatar
ca yazmanon magnasi-ta'siri barop citkan iykan ni? ("neujeli"?)
(daniyada tatar tilini bik az bilalardir.) amma borcolorga
kirak tuguldur balki, agar on neformal torkomnar yana
millatlar iykan, millatlar bit "cir ostonda" "uz konnarini
uzlari kuralar". amma balki yugalorga yaqonlasqan millatlarga
hokumat bulusuwo yaraydor.<
<

"vegetariyan"lar da sahar balalaro arasonda
kubraktir balki.
"vegetariyan"liq ideyasinin hatalogo
sondador da ki, onlar usumluklarno asarga
yaray diyp sanay-cutlay-isaplaylar,
ni ocon - "usumluklar tiri tugul" diyp cutlapmo?,
amma cinlap ta usumluklarnon bir yago bar -
onlar qoyas koco agosonon birinci "itab"onda,
a barca haywanlar ikinci itabonda, ham haywanlar
usumluklar islagan isnin kirisini islay: usumluk
oksidlarno kislorot bilan yanuwcan matdaga ayura,
a haywanlar on yanuwcan matdani asap ham
kislorodno sulap onlarno qusa, - songa kura
baro tik usumluk kina asaymo onlar?;
amma haywanlar usumluklarno gina asamay
bit, basqa hauwanlarno asawco haywanlar da bar!,
cinlap ta monnon barakatli iykani kuruna,
amma kisini asarga yaramay, sonno anlata
almaganga vegetariyanlar haywan asamaymo?,
anlata almasalar - allahqa isanuw da cita,
on tiygan "i vso", "tocka", "noqta".
amma kisini haqsoz uldururga yaramawnon
hikmati mondor - bir kisi ulmagan bulsa iydi, on
balki boton donyaga bik zur faydalo uzgaris kirtir
iydi aqolo bilan acos yasap ham basqa kisilarni
oyratip, a haywanlar onlay tuguldur, arislan bir antilopa
asasa, onga ekvivalent-tin-analogik min antilopa bardor,
yagni onlar onlay uq individuwal-sahis tugul songa
kura "ekvivalent".
"tagon
tigi
sahar balalrondan isittim,
alla indi vegetarian onlar,
"haywannarno suyarga
bit "jalko"-kizganoc." diyp,
min ayttim: "on haywanno
bir nindiy qarga da asay almasloq
iytip beton bilan "zalivat" iytip- batorop
quysan "deystvitelno jalko"!" diydim,
qiziqsinip tiksirip kina soragannardor
onlar balki, tiksirirga yaramay,
mon mas'ala buyun ca
"trofik qatlamnar" diygan aybir
uquy alasoz, 21 bit onda, 10ncosonga
kucup qaranoz >>,
ham bir yazma."
beton bilan kumup quygandan da ziyanliraqtor
yandiruw.
on
"vegetariyan"lar,
har halda qay birsi
haywannarno
"jal"lay, qizgana,
amma onlar qaydan bila son
haywannar narsa uylaganono?
minnin ca
siyir ya saroq suyganda uylay
"allahqa sokor, minni allah
rizalogo ocon suydolar,
monlarnon tamaqlaro tuya."
diyp, ya "gnu" antilopaso
aroslan totop asaganda
uylaydor "allahqa sokor,
mon aroslannarnon tamago
tuya" diyp.
allah aroslannarno antilopalarno
totop asawco iytip yasagan, a
kisini son yort mallarono suyup
asawco iytip, ham qirgiy canliklarga
aw da bar.
a usumluk onno siyir ya fil asaganda
uylaydor: "allahqa sokor, mon
sabagomno asap on haywannon tamago
tuydo, minni allah son haywannar asason
ocon ustura, burucomno utadim" diyp.

mahsus tor cimis kup bira torgan usumluklar
iysa yasaw tiraligi, yasaw "sart"laro mul
cimis birirlik bulsa gina faydalo albatta,
suw botonlay yuq iykan, "sortovoy" usumluk
bir cimis ta bira almay albatta, a "gadiy, qirgiy"
usumluk suw kimrak bulgan caqta kirisin ca
mulraq cimis ta birirga momkindir ali!
ham ali on daw-daw-iri-iri cimis
biruwcu usumluk cigargan
selektsiyonerlarnon isi unuslu bulganmo-
yuqmo cimisnin iriliginga qarap qina bilip
bulmay minnin ca, alla on "qabartolgan"
ginador, icinda faydalo matdalari doros
tuguldur yaki azdor?
ham "garap cabosqo" diygan bulup
qiymmat bayaga garap atono satop alow da
hatalodor, conki bit on cabosqo, onnon yasawo,
uzunun yasaw urunundago 'sart'lar bilan baylangan,
on son urundago, son 'sart'lardago himik matdalarnin
himik protssesso. urun mohim >>.

kon yaq yar bilan ton yaq yar,
ni ocon kon yaqqa qaraganu tika,
tigisi sozak? kukmarada sonday.
kukmaradago uturtqan urmanlo
taw, yilga yaro, tika, a ikinci yago
tubasinga minip citkanci sozak bulup
qina mina, minip cita da tigi yaqta
tika bulup tosop kita, ostorma
yilgasonga, onda da urman, on
yaq ta qoyas yagonga, kon yaqqa
qarap tora, ondago yilganon da ikinci
yaro tika tugul, bik sozak.
ham bor yilgasonon da ton yagondago
yaro, yagni kon yaqqa qaragan yaro
tikarak.
min taptom!, (min uzum tapqanomga
soyonam, ham "mon awor mas'aladir"
diyp uylaganga, conki kimdir monno
tapmasqa da momkin, a onno taba aluw
ocon fikir yorotow, fikir izlaw usullarono
biluw faydalodor.) monlay:
on mahsus rawista sonlay
islana, yaz kono qoyasno qarga
tidirmas ocon, yagni allah tabiygatka
sonlay islarga boyorgan, a tabiygat
qayso yaqnon kon yaqqa qaragan
yaq iykanini ayora ala, a qar narsaga
kirak - on usumluklarga kirak, ham
onnon akrin gina iruwu da kirak, tiz
irisa boton tufraqno alop kita conki,
songa kura qar iriy torgan waqotta
qoyas ninday biyiklikta, sondan onnon
nuru tosmaslik iytip awosloq yasasa,
allaho tagala, on awosloqta yatqan
qar saqlanacaq, urman bilan da qarno
saqlap bulador balki, har halda urman
qarnon tufraqno agozop kituwundan
saqlay ala, amma urmanda qoyas
nuru tosmasa da, cilisi bar bugay.
qarnon ozagraq iruwu kirakligi
turunda mon fikirga baylanisli
tagon bir fikir yazdom >>,
a qarnon usumluklar ocon saqlarga kirak iykani
qirda yaz kono qarno kirtalawcolarga da bilgilidir.
"urman" diygannan, on sozak yaqlaronda urman
yuq, a tika yagonda ul indi igin ustururga qiyin
bulganga gina qaldorolgandor sovet zamanonda
qaldorolgandor, onnon tufraqno eroziyadan
saqlawono uylap tormagannardor.
ilik min
monday uyno da
tiksirip qaragan iydim, bas, uy bilan
gina tiksirip:
"qoyas toskan yaqta qar tizrak
iray, songa kura yaz kono tasuw qatoraq
bulador onda, songa kuradir kon yaqqa
qaragan yar tikarak, qis buyu ciyilgan
qar kisak irip tufraqno yudurtup tosop
kitadir, a ton yagonda on akrinrak
iray.", mon uy bik uk doros tuguldur,
conki bit tika yaqta qarnon kulami da
azraqtor, a sozak yaqta qar kubrak siyador,
agar indi cil bilan mahsus kon yaqqa qaragan
yaqqa kubrak ciyilmagan bulsa, a qis
kono cil kon yaqtan ton yaqqa iysa bizda,
har halda, isa iydi ilik >>,
ton yaqqa iskan cil tika yarga kilip barilganda
sonlay iytip qarno son yaqta qaldorador kubrak,
amma cilnin sonlay islarga koco citami iykan.
ham balki
kon yaqqa qaragan yarnon tika buluwo
hic yugo son urunda bulsa da qoyas kup
tosson ocon kiraktir, bilgili ki, ekvatorda
qoyasnon kup tosowo onga qarata pocmaqnon
turuga yagni 90 gradusqa yaqon bulganga kura.
kon yaq yar bilan ton yaq yar,
... kon yaqqa qaraganu tika,
tigisi sozak? kukmarada sonday.
"kazanka" yilgaso bilan da son uq hal,
"kamay" stantsiyasi turusunda acoq kuruna
masalan. bor, ostorma yilgalaro bilan da son
uq hal, ham kartadan qaraganda basqa yilgalarda
da kuruna.
gadiy gina bir
yana anlatma taptom ali:
qoyasqa qaragan yaqta temperatura uzgaroslaro
zurraq bulganga tas-cir tizrak yarolador, songa kura
tizrak 'asal'a suw bilan, eroziya. yagni asfalt yarolgan
sikilli yaz kono, su bir qatop bir iriganda, a ton yaq yaqta
kondoz da qoyas nuru cilitmay, tonla da, temperatura
stabil-tigizrak.

kon yaq yar bilan ton yaq yar,
ni ocon kon yaqqa qaraganu tika,
tigisi sozak?
ali ikinci torloso da bar,
ekvatordan biznin yaqqa taba yaqta
ton yaqtan kon yaqqa aga torgan yilgalarnon,
masalan, qazandan astaraq idil, ham biznin
yanda vatka-noqrat, onlarnon kon cigisqa
qaragan yagni kon batos yarlaro tika,
a kon cigis yarlaro sozak.
mon cirnin aylanuwu arqasonda iykan,
"koriyolis koco" diygan bir narsa kilip ciga
iykan, inertsiya koco sikillirak, yagni transport
kisak tuqtaganda inertsiya koco kisini
transportqa qarata harakat yunalisinda itip,
onno cayqata, ayaqtan yigarga, basono
barirga momkin bit, son koc sikillirak koc,
on yarga qarata suwno ita iykan.

kisi icindagi cililar— "plug-in" sikillidir
balki, a gacit-jurnal-kitaplarda hazirgi
zamandagilar onlar turunda bik borcolop
yazalar. a icaktagi mikroblarga tinic
qaraylar. "plug-in"— programmaga
kirak bulsa ostala torgan, uzu ayurum
gina islay almay torgan programma kisigi.
on cililar ninday waziyfa basqarorga
momkinligi turunda da uyladom,
balki onlar kisi icindagi artoq, cinlap torop
ta artoq, kisi iskarta almay torgan
azoqno asap allaho rizalogo ocon
allahno zikir iytp yasaylardir,
balki onlar az-azlap asap yoroy-yoroy da
kisak kina bik kup asap quya torgan
kisinin artoq rizigini tigizlap cibaralardir,
balki onlar kisinin cirga tosop qalgan
bugunu aram bulmasonga tizrak
iskartuw yagni asaw bilan sogollanadir.

kisi— "kucka amob",
"amobalar oyomo", amma albatta cin amobalarnin
har birsi ayurum haywan, amoba— bir kuzanakli
haywan, sonlay da, kisida da torlo kuzanaklar bar
bit. albatta kisinin tani turunda suz bara.

meditsina buyuncaraq.
awurtuwlar turunda.
"grip".
qis kon saf hawada yorgan kisi
awurtmay diyalar, min monga isanam,
minga da sonlay toyola.
"mon "grip" ni ocon qis kono tarala,
a cay kono tugul?" diygan sorawga
da cawap ic mon— qis kono bit kisilar
kimrak harakatlana! a organizm ocon
mon kotolmagan aybirdir, ham harakat
ocon diyp "budjet"tan energiya bulunup
quygandur, energiya azirlanip, tiyisli urunga
tarala almasa, narsa bula— on artuq
energiyani son grip viruslaro okislastiradir
da indi, mon da son uq deformatsiya↑ bulup
ciga. amma on gina tugul, qis kono
vitaminlar citmawo da ta'sir iytadir,
vitaminsoz uglevod tsementsoz kirpic
sikilliraktir on, kisi kuzanaklari vitaminsoz
azoqno tilagan ca qullana almaganloqtan
onno icagi sindirmaydir ham sindirgan
qadarisini qandan kuzanaklar almaydor,
on artop qalgan yanuwcan, energiyali
matda viruslarga "nişa" hasil iyta, yasap
bula torgan urun, toror urun.
"sis" turunda.
gadatta monnon turunda gacit-kitaplarda, kisi
soylasuwunda bik qurqup aytila.
kisi— "amobalar oyomo"↑ diygan iydim.
on "sis" saqtay tabigiy aybir bulup ciga bit,
alla ni qurqurga kirak tugul,
ni ocon on kuzanaklar tartip bilan gina
usarga tiyis son ali? a kim tartipka kirtuwcu?
allahu tagala! ondan yardam sorarga kirak,
ham on qusqannarno utarga kirak! siz
sonlay uylamasagiz da min sonlay uylaym.

maymullar turunda asaki suz soylaylar,
masalan "BBC" kanalonon "haywanlar donyaso"
filmnaronda bugay.
mosolmanlar da uzlari arasonda birsinga haqlo
caza biruwlaro yaki ulduruwlaro momkin bit,
allah qusqan caza! mon "'yestestvenniy otbor' bara,
('tabigiy saylanis' diygan suz), 'glavenstvuyusciy
samets' bulur ocon koras bara ('bas ata ir cinisli
haywan' diygan suz)" diygan suz tugul bit! videyoga
maymollarnon birsinin ikincisini qiynaganono tosorganlar
da, sonday suz aytalar, - qaydan cigip sonlay aytalar -
bir qaydan da tugul!, ham min uylaym, allah tartibini
bozgan ocon cazador on; amma balki mon cinlap
ta maymollar arasondago zolom mo iykan ni?, agar
onlay iykan, balki maymol halqonga kisi yogontoso
sondaydor? - urmanlarno kisuw kibik?; ham balki
mon videyo "poddelka"-yalgandor?, harun yahyanon
"krah teoriyi evolutsiyi" diygan yazmasonda
onday narsalarno fas iytuwlar bar >>.

"korruptsiya"-"vzatocnicestvo" dagon "deformatsiya",
yagni qaysobir zakonnar doros tugul, bozoq, 
camgiyatnin allah buldururga tilagan strukturasonga
qarso kila, a on camgiyat son deformatsiyalawco
zakonnarno tigizlaw tilagi bilan monday hal kilip cigador,
kristalnon bir olosono deformatsiyalaganda masalan qisqanda
onnun ta'siri boton kristal buylap tarala.

imis, afrikalolar kup tuwa ham {yas, bala} koyon ca kup ula,
ni ocon?
balki onlarnon dinnari doros tuguldur?
balki mon normaldir?.
mon ni ocon, malariya oconmo iykan?
amma acloq ocon diyp ta isitkanim bar bugay.
agar acloq ocon iykan, minnin ca onlar
sadaqa az birisalar birsi-birsinga.

"pestitsid! gerbitsid!" diyp zraga gina
cañ suqmaylar iykan, bir nica kon ilik
barangi qortonga qarso aguw siptirilgan
baqcada barangi tobono oyop yorogan
iydim songa kuradir bas aworta baslado
ham songa kuradir utun yara baslagac
barmagomga balta bilan bärdím, igtibar!,
igtibar!,
igtibar!, min "barangi tobono oyuw"no
cinlap torop bilip islamaym, minga
iyarip kina islamaniz!, balki
hata, balki israf istir, ham sonlay uq barangi
qortonga aguw siptiruw doros is bulganmo,
bilmaym, qul bilan ciyuwno da bilmaym.
ham balki botonlay on barangini usturuw
doros is tuguldor, masalan, conki on biznin
tabiygatta uzu usmay, yasalma rawista usturula,
yagni allah yasaganno uzgartuw bar, >>.

urun mohim aybir.
misallar:.
hatta suw buyunda basqa torlo agac usa, tal.
torlo agac yanonda torlo gomba usa.
arktika bilan antarktidada kisi bik az yasay.
biyik taw basonda tiriklik kimiy.
bir uk ipi kisaginda torlo urunda
torlo mikroorganizm usadir, hawa dimliliginga
ham cililiginga qarap, ham cilaslikka.
"ni ocon qaybir usumluklarnin
orlogo son qadar kup?"
qayon orloqlaro.
"yestestvenniy otbor" diyp aytalar.
bar ul, amma ul "ye. otbor" uq tugul,
yagni "saylap alop qaldorow" tugul,
a informatsiya, hisaplaw protsesso,
"vicislitelniy", ham monda albatta
caylasqanloq-"utkinlik"-"koclolok"
buyun ca saylaw tugul, a gap-gadiy
urunnu hisaplap cigaruw "metodom
prostogo perebora"-"gadiy gina boton
urunnarno qarap ciguw usulu bilan".
yagni urmanda bit qayonno uturtqanda
in doros, in optimal urunga uturturga
kirak, basqa agaclarga da qomacawlamason,
onlar da onga qomacawlamason.
sonlay bulgac, kukmarada yasay torgan
haywannon qazanga kucurup uturtuluwu
ni daracada magnasiz iykani anlasiladir.
iya (ayi), kisi agac tugul, onga qoyas
yaqtosonon qaplanmawo yagni acoq buluwo
kirak tugul, onga da riziq ham hawa ham suw
kirak, onlar bit uz urununda yasaganda indi
isaplanilgan iydi, on kisi songa kura dagin (da)
son urunda tuwgan, tik-prosto-{monlay gina} tugul.
"...yagni "saylap alop qaldorow" tugul,
a informatsiya, hisaplaw protsesso,..."
"hisaplaw protsesso" bilan
"ye. otbor" diyp uylawcolar kup waqot uylagan
uy arasonda bir ayorma bar:
gadil tugul egoyizm.
darwin teoriyasinga qarata>>.
bir uk ipi kisaginda torlo urunda
torlo mikroorganizm usadir, hawa dimliliginga
ham cililiginga qarap, ham cilaslikka.
onno butan bulmaga alop cigip quysan da
birsi ulup ikinci torloso usup kitirga
momkindir, on da kup kuzanakli organizm,
kisi da kup kuzanakli organizm,
kisini kucuruw yaki oyondan quwup
cigaruw >> onnon organizmondago
bar ca kuzanaklarni ulup butan kuzanakka
almasonorga, onlay bula almaydor, yaki
uzgarirga a onlarga uzgaruwu bik qiyin,
macbur iyta, songa kura kisi organizmonga
yana urunda yasawo yasaw tuguldur indi on,
a tirisip-tirisip matdalar almasono tigizlarga
matasuw, tirisa-tirisa ulumdan qalorga matasuw.
oydan quwup cigargan ocon allaho tagala
sugusurga rohsat iytkan.
"urun mohim aybir.
misallar:.
hatta suw buyunda basqa torlo agac usa, tal."
ham hatta lisaynik qoyma taqtasonon bir yagonda
gina uskan!, tonyaq yaq ham qoyas bir az kubrak
tiyadir on yaqqa, ham bilgili ki, lisaynik bilan muk
agac kawsasinin tonyaqqa qaragan yagonda gina
usa har waqot!, yagni kon yaqqa qaragan yagonda
botonlay usmay, bik az bulador.
ham qazan uzaginda yaz "derbiski"dagodan bir
atnaga irtarak kila!, araso 10 kilometr,
yagni, masalan, agaclar irtarak yafraq yara.
"ham aytirga kirak, siyir cili yaqta da bulsa
da, ondago siyir bilan bizdagi siyirnin
himik tozolosonda zur ayormalar bulurga
momkin.">(momkindir)< >>.

atom reaktoro turunda bik az
bilam, amma on osul zur atom
massalo matdalarni kimita ham
gomumiy radiyatsiya fonono arttora
ham kilacak buwun ocon is yasay.
narsaga kirak onday aybirlar?
ana cin tabiygatta yasaylar bit ali haywannar,
tabiygatka da ziyan kiltirmaylar,
yasaylar da.
a mina termo-tos reyaktoro bulup ciqsa,
onnon bilan iri atomnarno "qaytar"op,
kiri ciyip bulacaq bugay,
amma onday riyaktsiya ninday yugaltuwlar
kildira iykan, botonlay yugaltuwlarsoz
iri atomnarno qaytarop bulamo iykan?

sahara ni ocon cul?
ekvator turusu bizda cay bulganda
23 garadusqa antarktidaga taba kita,
bizda qis bulganda bizga taba kila,
a bizda yaz ham koz bulganda
naq ekvator turusunda tora.
songa kura onda yaz kono ham
koz kono qoyas qatoraq qizdira,
a qis bilan cayni qoyas kimrak qizdira,
yagni onda bir yilda iki cay bilan iki qis bar iykan.
a mina sahara culu ekvatorda tugul, ekvatordan
bik yiraq ta tugul, onday urunnarda narsa bula son,
mon ki, onda bir yildago iki qisnin birsinda qoyas
yiraqqaraq ham ozaqqaraq kita, a ikinci qis qisqara,
on ikinci qis iki cay arasonda bit indi, son iki
caynin araso yaqonlasa, sonlay iytip on
qis iki cilla arasondago issi waqot bulup qala,
sonlay iytip, saharanon kon yago turularonda
bir yilda bir cay bar, lakin on iki cillali cay,
sahara uzagi turularonda indi iki cilla qusula-birlasa,
iki cilla 23 gradusta birlasa, on siziq "tropik" diyp atala,
mon sahara turusu buylap, yagni tropik buylap cullar
kup: afrikada "sahara", "namib", avstraliyada
"zur komlo cul" bilan "zur 'viktoriya' culu",
kon yaq amerikada atakama, ton yaq amerikada
meksikadago cullar, yevraziyada "rub-al-hali", "tar".
bilmaym tawda salqonaytador mo iykan, kartada taw
cul iytip bilgilanmagan, conki taw iytip bilgilangan,
tropikta yatsa da cul tugul urunnar afrikada "kalahari"
dalaso, albatta, dingiz yarinda uqqo urunnarda culluk
kimraktir, afrikada "namib" culu yanondago tawloq ta
"dala ya sirak agaclo" diyp bilgilangan, avstarliyanin
kon cogos yago da sonlay, kon yaq amerikada "atakama"
yanonda taw, a paragvay, parana yilgalaro buyunda dala,
a kon cogos yagonda tawlo dingiz buyunda "almasinuwcan
dimli" urman, ham aytirga kirak, afrikadago kalaghari da
kon cigis yaqta, a "namib" kon batos yagonda dingiz bilan
taw arasonda, monda da "atakama" kon batos yagonda
taw bilan dingiz arasonda; ton yaq amrerikada "kordilyer"
tawo buyunda  da "dala ya sirak agacloq", monda baroso
da tropik yanondago ekvatorga tabaraq urunnar turunda
suz bara, ham dingiz buyunda "almasiluwcan dimli urman",
"rub-al-hali" yanonda taw da bar, taw taw iytip bilgilangan,
a mina hindstanda cul tugul, gil dala ya sirak agacloq,
dingiz yagonda almasiluwcan dilmli urmannaro bar, hindstan
son tropik yanonda ekvator yagonga taba urunda bulsa da,
ham "indokitay"da da cul yuq, ya taw, ya dala, sirak agacloq,
ya urman, ya almasiluwcan dimli urman. ni hikmat, hindstan
bilan "indokitay"da jham basqa qay bir
urunnarda cul tugul. amma cul bulmasalar da, "mon urunnarda
iki cillali, ozon cayda bik qoro bula." diyip uylaym, urmano
da "almasiluwcan dimli" bit.
a mina urta aziyadagi culnun sababi butan ca >>.

qar bortogonon tiriligi. isbatlaw.
qar bortogo tiri organizmnar bilan
ohsas tiriklik siyfatlaro kup.


ni ocon urta aziyada cul, sonnon ocon ki, conki onda suw
yuq, az. a ni ocon az, "conki onda hatli suw barop cita almay."
diyp uylaym, "suw aylanisi" diygan narsani bilasizdir, suw
parga aylana da yangor bulup yawop cirga tosa, parga
aylana da cirga tosa, cirda bulganda on faqat yilga buylap
qina aga, dingizga taba, a bolot bulganda cil qayso yaqqa
iysa, son yaqqa, cil iysa uzgaruwcan yunalisli aybir,
songa kura cil suwno bar yaqqa da yaqon ca bir tigiz
tarata, sonlay iytip, yilgalar suwno cir-utraw-kontinent
urtasondan dingizga alop kitkanliktan,  kontinent
urtasonda suw kimiy, a urta aziya kontinent urtasonda,
mon halnin gadiy gina analogiya-ohsaslaro bar: calawdagi
say suwga, yuwuska saqmaqlo sikar quysan, onnon
buyunca suw kutarila, ham onnon ostonga, urtasonga
in sononda barop cita, barop citsa, ham tagon bir ohsasloq,
kuldawok ostonga qom sipsan da on kuc astan ostka, qiriydan
urtaga taba yuwuslana, kontinetnon da urtaso qiriyinga qaraganda
biyigrak-yugaroraq-osttarak bula, onda suw minsa faqat cil bilan
mina, bir az mina da yangor bulup yawa da cirga sina, yanadan
parga aylanop kukka kutarilip bolot bula, onno tagon cil tarata,
yarto ocraqta kiri astqa taba iysa cil, yaqon ca yarto ocraqta gina
kontinent urtasonga taba iysa, sonlay iytip, kontinent urtasonga
taba sayahatni mo suwnon yartoso gina dawam iyta, yanadan
bir yawop, kutarilip, cil bilan barganda indi yaqon ca cirigi gina
kontinent urtasonga taba isacak, sonlay iytip onda bik az suw
barop citacak, barop citkani da yilga bulup agop tosop kitip
tora bit ali, songa kura onda qoroloq.
mon yevraziyanin urta buluwunga baylanisli suzlar da bar bugay:
"alton urda" diygandagi "urda" suzu "urta" suzunga ohsagan bit,
ham monda, yevraziya urtasonda torki haloqlar yasay, on
haloqlarnon atamaso "torok" ya "turk" suzu da "tur" suzunga
ohsagan bit, tur urtada, icta bula ham "torok" suzunga da ohsagan,
torok-torgan aybir torgan cayma-cupraknin urtasonda bula indi.
"turkiy" tili uzunun urununga bayli, masalan onda ingliz suzlari
bilan "tugan" suzlar da bar, qitay suzlari bilan "tugan" suzlar da
bar, kontinent urtasondago haloq kontinentnon "yar buyu"ndago
bar ca haloqlarga da yaqon, songa kura, alla birsa, on
haloq uzunu aylandirip algan haloqlar bilan aralasa ham
allah birsa, onnon tili da son uz tirasindagi bar ca haloqlarnon
tillaringa qarata "urta"da tora, ham onnon urunu
mon tilni saqlar. urun mohim aybir >>.
ham "urmanlo cirda yilgalar mul suwlo bula" diyalar,
urman cirdan yasalgan indi on, yaqon ca 80%o suw, yagni
on urman on yuwuslangan cir bulup ciga, aytkan iydim bit ali,
"suw yangor bulup yawa da cirga sina" diyip, son cir
urmannon "dnk" k0do yardaminda "gubka"-bik kup suw sindiruwcan
aybir sikilli qabara, bik kup suw sindirip alop, onno saqlay ala,
agar urman bulmasa, cir on hatli suwno sindira almay, on suw
parga aylana ya agop tosop kita, ham "on urmannar allah qusuwu
bilan kirak waqotta suwno parga aylandira, cil parno kirak yaqqa
alop kita torgan bulganda." diyp uylaym, sonlay iytip, "urmannar
suwno kontinent qiriyindan kontinent urtasonga "kacat" iyta." diyp
uylaym. bilgili ki, bizga yaqon dingiz qayda bar - sankt peterburg,
arhangelsk, murmansk, on yaqta dingiz yanonda bik dimli, urmannar
da bik kup, son urmannar ham dingizdan ciqqan par cil bilan biznin
yaqqa kiladir indi, ham kaspiy, qara dingiz, urta dingizdan da kiladir,
ham ton yaqta qoyas ta kimrak qizdira, songa kura da onda dim
kubraktir. ham son ton yaqtan kilgan bolot biznin yaqta yangor
bulup yawa, yawa da yilga buylap agop tosop kita, a mina urmannar
onno yilgaga agop kituwdan saqlap qala, biznin yaqta urmanno
kiskannar indi, bir az gina qalgan, son yilgaga tosop kitmay ca
waqotonda hawa kutarilganini cil {kon yaq-kon cigis}qa kontinent
uzaginga, suz unayindan, "uzbak" suzu da "uzak" suzunga
ohsagan, kontinent uzaginga taba alop kita, sonlay iytip bizda
usa torgan urman ussa iydi, culno yuwuslatirga bulusur iydi minnin ca.
cay kono sonlay, yawgan suw parga aylana ala, a qis kono on
parga aylana almay, bik-bik aqron, songa kuradir da indi bizda
qis kono cil ton yaqtan kon yaqqa taba ismay!!! >>.
a cay kono ton yaqtan kon yaqqa iysa torgan cil bulgalay, minnin ca,
cay kono culga suwno alop baror ocon kon yaq-kon cigisqa iysa
torgan cil kirak ham konyaqtan cili alop kila torgan cil kirak tugul,
monlay da cili, a qis kono culga taba iysa torgan cil kirak tugul,
conki baro bir bizda salqon bulganloqtan suw parga aylanmay,
ham culnon uzunda da suwutup cibargac, dim kubraktir,
mina bit botonoso nicik turu kila, agar cil sonlay issa,
min on cilnin hikmat bilan isuwunga niq isanam, allah
boton narsani islay ala, ham tabiygatnin, urmannarnon
monlay cil bilan, hic yugu par bilan idara iyta aluwu
kurunup tora, bik isanicli.
"...ham son ton yaqtan kilgan bolot biznin yaqta yangor
bulup yawa, yawa da yilga buylap agop tosop kita, a mina urmannar
onno yilgaga agop kituwdan saqlap qala..."
a bizda urmannar az bulgac, faydasonga qaraganda ziyano
kubrak bulurga momkin, conki yangor "eroziya" yasay,
albatta urmansozloqnon uz faydaso.

tiriklik qatlaro >>.

aq ham qara tanlilik turunda >>din.htm#tantoso.
sunda landsaft bilan baylanganlik ta bar.

miladiy2007mart7:
darwin teoriyasi, tabigiy saylanos, evolutsiya, ham
sularno
qor'andagi son temaga qarata maglumat bilan cagistirow.
mon tema buyunca:
>>"deformatsiya" "hipoteza"so (minnin),
>>evolutiondeceit.com.
son "tabigiy saylanos" turunda maktapta soylagannardan
qay bir kisilarda yalgos natica, yalgos din kilip cigador >>,
hisaplaw protsesso >>.
islam dininda iysa kisi kisiga dosman tugul,
sadaqa birasi yarlo kisiga,
konlasasi tugul,
hristiyan dininda da "lubov k blijnemu" (amma
nislap "k blijnemu" gina iykan).
2007mart17: añladım: yıraq kíşí on aralaşmay
torğan. "yaqın" iysä mon kíşígä qarata onnıñ
här aralaşa-oçraşa-küríşä torğan kíşísí.
>2007aprel˜:allahu kíşígä on kíşí íşläy ala torğan
íşní gínä boyora.<
bír süz:
56nçı-"waqıyğa" süräsí ayätlärí täfsirí:
"56. Сезне Без халык кылдык, Безнең тергезеп хөкем
итү эшебезне тәсъдыйк кылмассызмы ышанмассызмы?
57. Беләсезмеб хәбәр бирегез хатыннарыгызның бала
ятагына салган суыгызны.
58. Кеше итеп халык кылучы сезме, әллә аларны
халык кылучы Безме?
60. Без сезнең арагызда үлемне билгеләдек, вә
Без гаҗизләнүче, аптыраучы түгелбез.
61. Сезне hәлак итеп урыныгызга сездән яхшыракны
алыштырырга, вә сезне үзегез белмәгән сурәтләргә
алыштырырга гаҗиз түгелме.
62. Тәхкыйк сез әүвәлге халык ителүне беләсез бит,
hич юктан халык кылдык, шуны уйлап фикерләп карасагызчы!
63. Әгәр белсәгез чәчкән игеннәрегездән хәбәр бирегез!
64. Сезме аларны үстерәсез, әллә Безме үстерүче?
65. Әгәр теләсәк, ул игеннәрне коры кау яки башаксыз
коры салам кылыр идек, ул вакытта бик каты
кайгыручылардан булыр идегез.".
>2007aprelь20: qor'annin 36nci surasinin 35nci ayati tafsiri:
"Җимешләрен кешеләр ашап файдалансыннар өчен ул
бакчаларны халык кылдык, бит кешеләр ул
җимешләрне берсен дә куллары белән ясамадылар,
бәлки Аллаh кодрәте белән төзелделәр, шуларны
фикерләп Аллаhуга шөкер итмиләрме?"<
tağın bír Hädis bar:
mäğnäsí yaqınça: "mösölmannar bírsí öçön bírsí awırlıq kilsä
qayğırışıp torırlar tänníñ bír ölösí awırtsa da bar tän
üzíní naçar His iytkän kíbík.".
çınlap ta:
uylap qara:
niçík indí şon Hätlí zur organizm íçíndägí küzänäklär
dus-tatuw yäşäy dä, bír organizmnan zurraq arada "doşman" bula?
niçík indí "dnk"da, gennarda organizm tözölöşí programmalaştırılğan
da, bír organizmnan zurraq arada "HAOs"?
onlay diyp uylawçılar bar iykän,
onlar on uyğa monlay kilgännärdír:
Haywannarnıñ tännärí ayırıq bit, şonğa añlatma-säbäp
tabır öçín.
älbättä tän ayırımlığınıñ säbäbí onnan başqa
da bar: niçík indí onlar quşılğan bula ala, onlar cir
buylap Häräkätlänä almaslar iydí bit.
Häm himik-genetik variyantlar törlö urında törlí kiräk.
bír tän tän bulğan kíbík, cämğıyät tä tändír.
>2007aprel4: cin sababini min bilip bittirmaym indi. (allah bila.)<
islam diníndä
puşkin qatnaşqan şikíllí "duel"lar bula almay.
Häm tabiyğät turında kino-kitaplarda
äytílgän "borba za samku" Hättä Haywannar
arasında da yuqtır älí.
Hädis bar ki, mäğnäsí yaqınça: "öyläníşírgä söyläşkän
yígít bílän qız bulsa on qızğa täqdim yasaysı tügíl.".
älbättä "yestestvenniy otbor" diygänníñ
süzíní gínä qarağanda kirí qağıp bulmay!,
ämmä on "tabiğıy saylalış"nıñ evolutsiyägä,
tíríklík barlıqqa kilüwíngä qatnaşı yuq, minnínçä dä.
yäğni aqsaq-aworow-mazar Haywannıñ hälaq buluw iHtimalı
zurraq buluwınğa qarşı kilíp bulmastır.
>2007aprel˜:ämmä evolutsiyagä bäyläníşí bulmağaç,
on süznín "otbor"-"saylanış" süz börtögí dörös tügíldír.
evolutsiyäní yasawço allah,
ägär on evolutsiya çınlap ta bar iykän.
tağın: misal: cirlär-küklärní "ye.o." barlıqqa kiltírmägän bit,
ğalimnär dä onlay diyp söyläşmäy. >>CidisarQatCirHamKuk.htm.
qar börtögíní "ye.o." barlıqqä kiltírmägän. >>.
>2007aprel20: ham misal: tas, tas ostonda balcoq-tufraq, songa suw
siptirganda on suw tufraq-balcoqno yudurtop cibara, a tas
qala. "yestestvenniy otbor"mo - iya ("ayyi"). amma bit tasno
on "ye. o." barloqqa kildirmagan. on tas yugaro basom bilan
bortoklar yabosop barloqqa kilgan.
"ye.o." "tiri donya"da gina tugil, "tiri bulmagan donya"da da bar
zakoncaliq: qato tas watolmay, yomsaq tas tarala, (ihtimal, allah birsa).
ham tagon bir misal: immunitet. kisi kuzanaklari tanga cittan kirgan
balki ziyan kildiruwco yaki kirakmagan kuzanaklarni totop asaymo -asay,
kisi kuzanaklar isan qala, tigi kuzanaklar ula, mon hal
"immunitet" diyp atala bit, mon organizmnin isanligi ocon kirakli
narsa gina bit indi, nindiydir ilahiy, evolutsiya yasawco "yestestvenniy
otbor" tugil.< häm bír fikír: äytälär: "yalğış mutatsiya". ä yüri-maHsus
üzgäríş yasay almay mı ni küzänäk yä "dnk"-"gen" üzíngä, min
uylaym "ala" diyp. (kompyuterdağı programma üzíní üzgärtä alğan şikíllí.)
Häm fikír: küzänäktä yä "dnk"da evolutsiya-mazar bílän, allahu boyoroqlarını
ütäw bílän şöğöllänä torğan meHanizmnar bardır.<
Hädis bar: "Hatın saylağanda diní buyınça saylaysı" mäğnäsíndä:
boHariy Hädis cıyıntığında: "63. Книга брака...1750 (5090).
Передают со слов Абу Хурайры, да будет доволен им Аллах, что
пророк,  , сказал: «Женщину берут в жёны из-за четырёх (вещей):
из-за её богатства, из-за её происхо-ждения, из-за её красоты и
из-за её религии, добивайся же той, которая привержена религии,
иначе ты проиграешь!»." (urusçağa tärcímäsí).
70:41 ayätí mäğnäsí:
"Бу имансыз, динсез кешеләрне яхшырак кешеләргә алыштырырга,
ягъни аларны hәммәсен hәлак итеп, алар урынына итагать итүче
яхшы кешеләрне халык кылырга, Без эшебездә артка калучы
түгелбез, hичбер эштә Бездән алга чыгучы булмас.".
70:41 ayätí mäğnäsí:
"Ий сез Коръән вәгазьләрен ишетүче кешеләр, сезләрдән
бәгъзеләрегез саранлык кылыр, тиешле садакаларны
бирмәс, әгәр берәү саранлык кылса, саранлык кылуының
зарары үзенәдер ягъни Аллаh нигъмәтләреннән мәхрүм булуга
сәбәптер. Бит Аллаh бай, сезнең садакагызга мөхтә» түгел,
әммә сез ярлысыз дөньяда hәм ахирәттә дә Аллаhуның нигъмәтләренә
мөхтә»сез. Әгәр сез Аллаhуга итагать итүдән баш тартсагыз,
сезнең урыныгызга башка затларны китерер ки алар сездән
хәерле булырлар, югыйсә сезнең кеби иманнан, итагатьтән
вә изге гамәлләрдән баш тартучы булмаслар.".
55:29 ayätí mäğnäsí:
"Җирдә вә күкләрдә булган hәр гакыл hәм җан иясе үзенең
хаҗәтен Аллаhудан сорыйдыр. Ул - Аллаh hәр көнне эштәдер,
барча вөҗуд өстеннән хөкем йөртәдер.".
24:3 ayätí mäğnäsí:
"Зина кылучы ир никахланмас, мәгәр зина кылучы хатынга
яки мөшрикә хатынга никахланыр, вә зина кылучы хатынны
hичкем никахланмас, мәгәр зина итүче ир яки мөшрик
ир никахланыр. Зиначыларның никахы мөэминнәргә хәрам ителде.".
24:26 ayätí mäğnäsí:
"Пычрак хатыннар - пычрак ирләргәдер, вә пычрак ирләр - пычрак
хатыннаргадыр, вә пакь хатыннар - пак ирләр өчендер, вә пакь
ирләр - пакь хатыннар өчендер. ...".
ä indí kíşí kíşígä suğuw-ütíríwlär
älbättä islam diníndä
cinayät häm onlarğa ğadíl cäzası bar.
(yaqınça aytkändä).
süz uñayından, Haywannar turında video kürsätíp
ondan "borba za vizivaniye"-"yäşäw öçön köräş" diyp näticä
yasawçılarnıñ da dälillärí citíp bítmäy, minnínçä, onday
näticä yasarğa.
>2007aprelь20:ham ali mon "ye. o." temaso buyunca tigi "Aa" gennaro turunda
hatirlaysizmi -mendel zakonnaro turunda da yazorga kiraktir ham
islam dinindagi "mahr" turunda. >>.
aytirga bula, on "Aa"lar bilan oyratilgan shema bik gadiylastirilgandir,
a "mahr"ga ekologiya yagondan da qararga bula.<
>2007aprelь21:tagı dälil: bilgílí mäqäl onnı
äytä: qarğa qarğanıñ küzíní çuqımay.
äytírgä bula, tígí videodağı käcälär dä
sözöşä-sözöşä dä tınıçlana.
ätäç suğışını kíşílär maHsus oyoştıra.
"qarğa qarğanıñ küzíní çuqımasa da,
arıslan antilopa totıp aşay bit." diysä kímdír:
mon bik ğadiy, on onğa Häläl iytílgan allahu täğälä tarafından.
(yäğni arıslanğa antilopa totıp aşaw Häläl.)
Häm tağın bír närsä: ni öçön arıslannar bötön antilopalarnı
aşap bíttírmäylär: minnínçä onlar allah tarafından şonlay yasalğan-
programmalaştırılğan.
...ämmä on "tabiğıy saylalış"nıñ evolutsiyägä,
tíríklík barlıqqa kilüwíngä qatnaşı yuq, minnínçä dä.
on ğap-ğadiy sälämätlík-isänlík-sawlıq öçín kiräk,
mäsälän immunitet, diní buyınça Hatın saylaw, monday sälämätlík
saqlaw gennar bílän bäylänmägän dä bula bit: äşäkílík íşläwçí
monafiqlarnı quwıp çığarıw Hökímí (islam diníndägí),
cinäyätçí bulmawınğa qarap qına ilga kírtíw, íşkä alıwlar.
<
Hosted by uCoz